Бисмилләһир-Раһмәнир-Раһим!
Мәһәррәм ајынын ән гүссәли ҝүнләриндән бири архада галды... Артыг нөвбә Һәзрәт Зејнәбин (с.ә) гәһрәманлыг сәһнәләринә јетишиб. Бу мүсибәти јада салмагдан габаг бир мүһүм иҹтимаи-фәлсәфи ҹәһәти гејд етмәк лазымдыр ки, о да Кәрбәла сәһнәсиндә вә Кәрбәладан сонракы бу мүсибәт сәһнәләриндә онун тәтбигинә нәзәр салмагла сәҹијјәләнир.
Дәфәләрлә бәһсләримиздә сөјләмишик ки, Һәзрәт Пејғәмбәр (с) өзүнүн рисаләтинин әсил фәлсәфәсини, өз мәбус олмағынын һәгиги маһијјәтини, пејғәмбәрлик миссијасынын әсас һәдәфини инсанларын әхлагыны ән камил һала чатдырмагда ҝөрмүшдүр.
Камил инсан формалашдырмаг
“Мән бәјәнилмиш әхлагы сона чатдырмаг үчүн мәбус олдум”, - дејә билдирирди Һәзрәт Пејғәмбәр (с). Аллаһ Рәсулу (с) демир ки, ҝәлмишәм сизә дүнја верәм, демир мән сизә мадди немәтләри вермәк үчүн ҝәлдим. Пејғәмбәри-Әкрәм (с) дејир ки, мән бәшәр өвладынын өзүнүн ән камил вәзијјәтинә чатдырылмасы үчүн ҝәлдим. Вә онун өвлады Имам Һүсејн (ә) Кәрбәла һадисәсиндә санки ҹәддинин (бабасынын) бу ҝәлишинин, бу бесәтинин фәлсәфәсини нәзәри һалдан артыг әмәли һала кечирдир.
Санки Имам Һүсејн (ә) Һәзрәт Рәсула (с) үз тутуб дејир: “Еј ҹәддим, бах, мән сән дедијин һала чатырам”. Үстәлик, нәинки тәк өзү бу мәнәви зирвәләри фәтһ едир, өз аиләси илә бирҝә бу фәдакарлыг дастаныны јазыр.
“... Аллаһ сәни шәһид һалында ҝөрмәк истәјир”
“Мәҝәр дөјүшә өз аиләсини апарарлармы?” Бах бу суалы Мәдинәдән Мәккәјә чыханда о дөврүн дәрракәли адамлары үрәк јанғысы илә Имама (ә) верирдиләр. Онлар билирдиләр ки, Имамын (ә) башына нә мүсибәтләр ҝәләҹәк. “Әһли-бејти (ә) нә үчүн апарырсан? Гој онлар галсын. Өзүн нијә ҝедирсән? Бу јолун ахыры ҝөрүнмүр” - кими үрәк јанғысы илә Имама (ә) дејирдиләр.
Имам (ә) чох гыса вә лаконик бир ҹаваб верир вә бу ҹаваб инсанлара кифајәт едир. О ҹүмлә бундан ибарәтдир: “Мән ҹәддим Пејғәмбәри (с) рөја аләминдә ҝөрдүм. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурду ки, ”Аллаһ сәни шәһид һалында ҝөрмәк истәјир". Әһли-бејтими (ә) сорушдум, “онларын да ҝетмәјини истәјир” деди".
Имамын (ә) һәм өзүнүн ҝетмәси, һәм дә Әһли-бејтинин (ә) ҝетмәси ҹәбри (мәҹбури) дејилди. Аллаһын истәмәси илә ҹәбр арасында бөјүк фәрг вар. Гуранда чох һалларда ишләнән “јәша” кәлмәси - јәни “Аллаһын истәмәси”, ҹәбр анламында ҝетмир. Әслиндә нәсиһәт вә төвсијә характери дашыјыр. Јәни бу ҹүр олса, Аллаһ бәјәнәр.
Имам (ә) там ирадәјә маликдир: ҝедә дә биләр, ҝетмәјә дә биләр. Әһли-бејтини (ә) апара да биләр, апармаја да биләр. Чүнки өзүнүн ҝедиб низәләр алтында шәһид олмасыны вә Әһли-бејтинин (ә) дә һәмин ишҝәнҹәләр сәһнәсини ҝөрмәсини Аллаһ бир имтаһан кими бујурур. Уҹа Аллаһ бу имтаһаны онун үчүн бәјәнир. Аллаһ Тәала бәшәријјәтә бир өрнәк, нүмунә гојур. Бу имтаһаны вермәклә, Имам Һүсејн (ә) мәләкләрин дә гибтә етдији бир зирвәјә јүксәлир.
Аллаһ истәдијинә ҝөрә Имам Һүсејн (ә) Әһли-бејти (ә) илә бирликдә Мәдинәдән һәрәкәт едир. Имам (ә) билдирмәк истәјир ки, Исламда һәм кишинин, һәм дә гадынын ҹәмијјәтдә оланлара мүдахиләси вар, тәсири вар.
Гадын - шәхсијјәтдир!
Бәли, бурада чох мүһүм бир ҹәһәт вар, о да бундан ибарәтдир ки, Имам Һүсејн (ә) өз Әһли-бејти (ә) илә бирликдә ҝетмәси илә билдирмәк истәјир ки, Исламда һәм кишинин, һәм дә гадынын ҹәмијјәтдә миссија дашыјыҹылығы вар, иҹтимаи тәһәддүдләри вар.
Бу, нә демәкдир? Тарихә нәзәр саланда ҝөрүрүк ки, бәзи ҹәмијјәтләрдә кишиләрин там камил һөкмранлығы вар. Вә ҹәмијјәтдәки просесләрә анҹаг кишиләр тәсир едә билир.
Тарихдә дә ҝөрмүшүк ки, белә ҹәмијјәтләрдә гадынын маһијјәти јалныз бир әшјадыр. Олсун ки, дәјәрли, гијмәтли әшјадыр - амма маһијјәтҹә јалнызҹа әшјадыр. Бу ҝүн дүнјаја инсан һагларындан, азадлыгдан, гадын һүгугундан ағыз долусу данышан сивил өлкәләрин өзләри нечә јүз ил бундан габаг гадыны кишинин шәхси әмлакы билирдиләр.
Икинҹи нөв ҹәмијјәтләр вар ки, орада һәм гадынын тәсири вар, һәм дә кишинин тәсири вар. Јәни һәр икиси ҹәмијјәтдәки баш верән һадисәләрин неҹәлијинә тәсир ҝөстәрә билир. Бурада гадын артыг әшја дејил. Амма дәјәрлилик бахымындан да биринҹи тип ҹәмијјәтдәки о горунуб сахланан, гәдир-гијмәти олан, дәјәрли, гијмәтли, аз тапылан әшјадан фәрглидир. Бурада гадын артыг әшја дејил, амма һәмин о гијмәтә дә, горунуб сахланмаг дәјәринә да малик дејил. Белә ҹәмијјәтләрдә киши илә гадын гарышыб бир-биринә. Һәтта иш о јерә чатыр ки, мүәјјән етмәк чәтин олур ки, кимсә гадындыр, ја киши.
Бу ҹәмијјәтләрдә Исламын нәзәриндә олан гадынын зәриф мәхлуг олмасы, хүсуси диггәт вә һөрмәт тәләб етмәси мәзијјәтләри јохдур. Гадын ҹәмијјәтдәки һадисәләрә тәсир едир, амма гадын үчүн мүәјјәнләшдирилмиш шәкилдә јох. Мәсәлән, Совет дөнәминдә гадынларын трактор, комбајн сүрмәкләри кими. Башга ифадә илә десәк, бу ҹәмијјәтләрдә гадын әшја дејил, амма әшјадан да писдир.
Буҝүнкү зәманәмиздә рекламлардан тутмуш, һәр васитәдә ҝөрүрүк ки, ән чох тәблиғ васитәси кими гадындан истифадә едилир. Дүздүр, гадын елмин далынҹа ҝедир, дүздүр, гадын азаддыр, гадын шеир јазыр, мүхтәлиф тәдбир вә конфранларда иштирак едир - амма бунунла бәрабәр гијмәти, дәјәри чох уҹузлашыб.
Исламын нәзәри будур ки, истәр өвладыны, истәр һәјат јолдашыны гадын формалашдырыр
Үчүнҹү нөв ҹәмијјәт вар ки, ону Ислам тәклиф едир. Ислам ҹәмијјәтдә јалныз кишинин тәсирини гәбул етмир. Ислам ҹәмијјәтдә һәм кишнинин, һәм дә гадынын ејни заманда (бәрабәр шәкилдә дејил) тәсирини нәинки гәбул едир, буну һәтта елан едир. Бу һагда Исламын нәзәри будур ки, гадын кишиләри јетишдирир, кишиләр исә ҹәмијјәти јетишдирир. Јәни ҹәмијјәт өз формалашмасында, ҝәлиб бир һала чыхмасында гадына борҹлудур. Исламын нәзәри будур ки, истәр өвладыны, истәр мүәјјән мәнада һәјат јолдашыны гадын формалашдырыр. Ҹәмијјәтин нә вәзијјәтдә олмасы гадынын вәзијјәтиндән асылыдыр.
Гадын тәкамүлә доғру ҝетсә, ҹәмијјәт дә тәкамүлә доғру ҝедир. Ислам гадынын ҹәмијјәтдә тәсирини гәбул едир. Амма бу тәсир мүстәгим дејил, бирбаша дејил, долајы јолладыр.
Һарада ҝөрүнүб ки, дөјүшдә ән әсас функсијаны дашыјан гүввәләр тез бурахылсын дөјүшә?! Исламда гадын - о бөјүк, һәгиги тәрбијә едән варлыг о саат дөјүшә чыхмаз. О ҝөзләјәр ки, ирәлидә оланлар ҝетсин. Чүнки гадын о ордунун өзүнү јетишдириб мејдана бурахыр.
Гадынын иҹтимаи просесләрә бирбаша гарышмаг зәрурәти вар
Бунунла белә, Ислам гадынын ҹәмијјәтдә баш верән просесләрә бирбаша гарышмасыны да гәбул едир. Бир вар ади бир һал ки, орада ади ганунлар һөкм сүрүр. Бир дә вар фөвгәладә шәраитләр, бөһранда олан вәзијјәтләр, елә шәраитләр ки, орада Һәзрәт Әлинин (ә) һаггы позулан заман Ханым Фатимә (с.ә) евиндән чыхыб, мүдахилә едир. Бурада артыг гадынын мүстәгим иҹтимаи просесләрә гарышмаг зәрурәти вар. Ханым Фатимә (с.ә) ҝедир вә елә бир ҝүҹлү хүтбә сөјләјир ки, о хүтбә, мүгајисә едилдикдә “Нәһҹул-Бәлағә”дән ҝери галмыр. Устад Мүтәһһәри дејир ки, Ибн Сина кими дүһа о хүтбә илә мүгајисәдә Ханым Фатимәјә (с.ә) һеч шаҝирдлијә јарамыр.
Бах белә бир вәзијјәтдә, јәни бөһранлы бир вәзијјәтдә Имам Һүсејн (ә) Әһли-бејтини (ә) дә өзү илә ҝөтүрүр. О ҹүмләдән, Әһли-бејтинин (ә) башында дуран Һәзрәт Зејнәби (с.ә) дә өзү илә ҝөтүрүр.
Һәзрәт Зејнәбин (с.ә) мүбаризә методикасы
Ашура баш верир. Тарих ҝөрмәдији бир фаҹиәјә шаһид олур. Гәддарлыг тарихдә чох олуб, амма бу, бир башга гәддарлыг иди. Дәрд бу иди ки, бу гәддарлар, вәһшиләр нә етдикләрини билирдиләр. Сиз бир вәһши, залым ҝөрмүсүнүзмү ки, гәтлә јетирә, өзү дә көврәлә, ағлаја?!
Бунлар санки бу дәрси ләнәтлик Мүавијәдән алмышдылар. Мүавијә билирди Имам Әли (ә) кимдир, арада Имам Әлидән (ә) данышанда һөнкүр-һөнкүр ағлајырды. Чүнки ҝөзәл билирди ки, Һәзрәт Әли (ә) кимдир.
Бах, Имам Һүсејни (ә) дә гәтлә јетирә-јетирә ағлајырдылар...
Кәрбәла сәһнәсинин һәр ләһзәси мүхтәлиф хүсусијјәтләрлә, ҹәһәтләрлә, инҹәликләрлә долудур. Һәр нөгтәси бир ҝөзәлликдир. Ашура баш верир, гуртарыр. Ашуранын зөһрүндән Кәрбәла һадисәсиндә артыг Исламын һәмин нәзәријјәсинин әмәли формасы кими ханым феномени, јәни Һәзрәти Зејнәб (с.ә) һәрәкаты мејдана чыхыр. Имамын (ә) там өзүнәмәхсус мүбаризә методикасы вар, Һәзрәт Зејнәбин (с.ә) дә өзүнәмәхсус.
Ханым Зејнәб (с.ә) әлинә гылынҹ ҝөтүрмүр. Орада кишиләрә ујғун мүбаризә васитәләриндән истифадә етмир. Һәрәсинин өзүнүн бир јолу вар. Һәрәсинин өзүнүн тәбиәтиндән гајнагланан данышма тәрзи вар, өз методикасы вар.
Бунлары мүгајисә етмәк дүзҝүн дејил. Бунлар там фәрглидирләр. Һәрәсинин өз вәзифәси вар.
Иззәти-нәфс сәһнәси
Ашурадан сонра Ханым (с.ә) башда олмагла, Әһли-бејти (ә) әсир ҝөтүрүрләр. Әсир ҝөтүрдүкдән сонра миникләрә миндирирләр. Бир гәдәр дә әзијјәти артырмаг үчүн иҹазә дә вермирләр ки, миникләрин үстүнә палан салсынлар. Бир мәсәлә илә бағлы дүшмәнә Әһли-бејт (ә) тәрәфиндән мүраҹиәт олунур. Гадынлар дејир: “Бизи апаранда елә апарын ки, һәмин о мәгтәлин, Имамын (ә) гәтлә јетирилдији мәканын јанындан кечәк”.
Ҝәлирләр, орадан кечәндә һамысы миникләрдән енир. Кишиләрдән јеҝанә сағ галан - Имам Сәҹҹаддыр (ә). Аллаһын һөкмүнә, мәсләһәтинә ҝөрә, Имам Сәҹҹад (ә) ағыр хәстә иди, она ҹиһад мејданына чыхмаға иҹазә верилмәмишди.
Мәгтәлдә Имам Сәҹҹад (ә) јерә енә билмир. Чүнки онун ајагларыны бағламышдылар. Чүнки о вахт Имам Сәҹҹад (ә) Аллаһын һикмәти илә хәстәләнмишди. Дүшмән ону өлдүрмәди ки, онсуз да елә бу һалла дүнјадан көчәҹәк. Ханымлар миникләриндән енирләр.
Сәһнә нә сәһнә... Адам өлүм ҝөрәр, адам фаҹиә ҝөрәр, амма бу ҹүр фаҹиә јох... Ханым Зејнәб (с.ә) өзүнү атыр Имамын (ә) јаралы, башсыз бәдәнинин үстүнә. Елә јаныглы-јаныглы сөзләр дејир ки, дүшмән, дост - һамы башлајыр налә чәкмәјә, һамы башлајыр ағламаға. Елә бир андыр ки, бүтүн аләм, јер-ҝөј ағлајыр. Бу сәһнәни ҝөрән неҹә ағламасын?!
Амма бу сәһнәдә башдан-ајаға ҝөзәллик вар. Иззәти-нәфс бу сәһнәдәдир. Әлбәттә, Аллаһ јолунда адамын башы кәсиләр, адам әсир дүшәр, адам мүсибәт чәкәр. Бу бешҝүнлүк дүнјада әҝәр Әһли-бејт (ә) бу мүсибәтләри чәкибсә, демәли, јол будур, һагг будур, јашамаг будур, иззәт будур...
Балығы су илә горхутмагмы олар?!
Кечмиш заманларда бир ариф азад сөзә гојулан гадағалара ҝөрә өзүнү вурур шаирлијә вә инсанларын баша дүшмәдији дилдә данышыр. Бир ҝүн ону дар ағаҹына чәкирләр. Ону дар ағачына чәкәндә диҝәр бир ариф ҝөзәл бејтләр дејир. О гәдәр тәсирли сөзләр дејир ки, арифи дара чәкән шаһ дејир: “Елә гибтә етдим ки, о дара чәкиләнә. Истәдим өзүм онун јеринә дара чәкиләм”...
Имам Һүсејнин (ә) ҹәлладлары истәјирдиләр ки, Әһли-бејтин (ә) абрыны арадан апарсынлар, Әһли-бејти (ә) аддан, сандан салсынлар. Ҝөрдүләр ки, там әксинә, Имам Һүсејнин (ә) кәсилмиш мүбарәк башы, минләрлә залымын ејш-ишрәтдә јашадығы һәјатдан үстүндүр. Буна бахыб, бу ҝүнә гәдәр гибтә едирләр.
Гафилә орадан башлајыр һәрәкәтә, артыг Әһли-бејт (ә) башда Ханым Зејнәб (с.ә) олмагла, сонунҹу лазыми ҹәһәтләри ҝөстәрир. Практики һалда, әмәли һалда, Әһли-бејт (ә) санки Пејғәмбәрин (с) камил инсан јетишдирмәк програмынын һәгиги иҹрачылары кими сәһнәдә ән јүксәк сәвијјәдә камил инсан образыны ифа едирләр. Бир јандан низәләрин үзәриндәки мүбарәк башлар, диҝәр тәрәфдән Әһли-бејт (ә) о заманын инсанларынын нәзәриндә аҹиз бир һалда, амма там мәтанәтлә, шәрафәтлә, шүҹаәтлә Күфәјә дахил олур...
Дүшмән ахмаглығындан елә билир ки, бунлара низәләрин үстүндә кәсилмиш Кәрбәла шәһидләринин башыны ҝөстәрәрәк, әзијјәт верәҹәк. Амма билмир ки, бу, онлара хүсуси руһијјә, хүсуси мәтанәт верәҹәк. Адам бир шејин арзусунда оланда, ону ҝөрәндә нараһатмы олар?! Балығы су илә горхутмагмы олар?! Әһли-бејти (ә), Һүсејнчини шәһадәтлә, низә илә горхутмагмы олар?!
Амма бу гатилләр белә дүшүнүр. Һәрә өз аршыны илә өлчүр мәсәләләри. Сонунҹу зәрбәләрдән олан бир зәрбәни Ханым Зејнәб (с.ә) ендирир.
Санки үммәт Һәзрәт Фатимәнин (с.ә) Мәдинәдә олан о мүбарәк бәлағәтини, сөзләрини јада салыр. Куфәлиләр Әлини (ә) таныјырлар. Бахырлар, ај Аллаһ, дејәсән Әли (ә) данышыр, дејәсән Әли (ә) гајыдыб. Амма бу, Әли (ә) дејил, Әли (ә) гызы Һәзрәт Зејнәбдир (с.ә).
Артыг дүшмән анлајыр ки, бунларла бу ҹүр мүбаризә апармаг мүмкүн дејил. Вә о андан мүбаризәнин методларыны дәјишир. Артыг өлүм-итимлә јох, шајиә илә, бөһтанла башладырлар мүбаризәни.
Әлләриндән ҝәлән бөһтанлары Әһли-бејт (ә) үчүн гошмаға башлајырлар. Амма нә хејри...
Һәр нә гәдәр Ашуранын әлејһинә јазыб-позаҹагларса, бир о гәдәр Ашураја рөвнәг верәҹәкләр
Һәзрәт Мәсумәнин (с.ә) пак зәриһинин үстүндә бир һәдис вар. Һәмин һәдиси 40 нәфәр Фатимә адлы ханым силсилә илә нәгл едиб. Бу силсиләнин әввәли ҝедиб Ханым Фатимәјә (с.ә) чатыр. Јәни нә гәдәр истәдиләр бу адлары арадан апарсынлар, амма там әксинә, ҹамаат бу ады гојду. Инди дә Әһли-Бејт (ә) мәктәбини арадан апармаг истәјирләр.
Имам Һүсејн (ә) неҹә дә ҝөзәл дејиб: “Еј хәнҹәрләр, еј низәләр, мәни истәјирсиз, ҝәлин, тутун мәни”. Бу ганын бәрәкәти өз тәсирини ҝөстәрди. Һәр нә гәдәр Ашуранын әлејһинә јазыб-позаҹаглар, бир о гәдәр Ашураја рөвнәг верәҹәкләр. Иншәаллаһ, Ашуранын сәси Имамын (ә.ф) зүһуру илә Гүдсдән, Мәккәдән, Мәдинәдән, Кәрбәладан, Гарабағдан, Хоҹалыдан, Шушадан, Ағдамдан, Зәнҝәзурдан, Ирәвандан вә бүтүн мүсәлманлар вә гејри-мүсәлман торпагларындан ҝәләҹәк.
Аллаһым, ҹәмимизи һәм бу дүнјада, һәм дә ахирәтдә Пејғәмбәр (с) вә онун пак Әһли-Бејти (ә) илә мәшһур ет!
Аллаһым, бизләрә ләјагәтли вә дәјанәтли һәјат гисмәт ет! Амин!
