Peyğəmbərlər, məsum İmamlar bəşəriyyətin tərbiyəsi üçün göndərilsələr də, əsl məsuliyyət insanın öz üzərinə düşür. İnsan nəfs xəstəliklərini, bu xəstəliklərin əlamətlərini, bu xəstəliklərin müalicə yollarını öyrəndikdən sonra özü-özünə əlac etməlidir. İnsan öz xəstəliyini başqalarından daha yaxşı hiss edir. Əgər o öz nəfsini gözləməsə, öyüd-nəsihətin heç bir faydası yoxdur.
İslam dininə görə nəfsin müalicəsi daxildən başlanmalıdır. Bu, İslamın mühüm tərbiyə üsullarından biridir.
«Qiyamət» surəsinin 14-cü ayəsində buyurulur: «Doğrusu, insan öz nəfsini daha yaxşı tanıyır».
Həzrət Sadiq (ə) buyurur: «Sən öz nəfsinin təbibisən. Sənə dərd və onun əlamətləri bəyan edilmiş, dərmanı tanıtdırılmışdır»; «Hər bir insanın daxilində nəsihətçisi olsa, daim yaxşılıq içində olar».
Həzrət Əli (ə) buyurur: «Ən aciz insan nəfsini islah edə bilməyən insandır»; «İnsan öz nəfsinə sahib durmalı, daim qəlbini və dilini qorumalıdır».
Hər hansı bir günahla üz-üzə dayanmış insanı bu günahdan kim qurtara bilər?! O, günahı tanıyır, bu günah müqabilində nə itirəcəyindən xəbərdardır. O bilir ki, günahın ləzzəti bir anda ötüb keçəcək, ağrıları isə əbədi yük olacaqdər. Beləliklə də əql «günahdan çəkin!» deyir.
