Саваш мәгсәдләрини бир нечә ҹәһәтдән хүласәләшдирмәк олар:
1. Дүшмәнләрин дәф едилмәси
Аллаһ-тәала бујурур: “Сизинлә вурушанларла сиз дә Аллаһ јолунда вурушун, лакин һәдди ашмајын. Аллаһ һәдди ашанлары севмәз!” (“Бәгәрә” сурәси, ајә 190.)
Ајәдән ҝөрүнүр ки, Исламда саваш дедикдә мүдафиә нәзәрдә тутулур вә бу мүдафиә инсанларын шәрәи һүгугларыны горумаг мәгсәди дашыјыр. Дифа (мүдафиә) затән мәһдуд олса да, һәдди ашмамагла мүтләг олур. Саваш вә ҹиһада башлајан кәс мүәјјән шәртләрә әмәл етмәлидир. Мәсәлән, һагг јола дәәвәт етмәдән дөјүшмәмәлидир вә дөјүшә биринҹи башламамалыдыр. Ејни заманда гадын вә ушаглары өлдүрмәмәли вә гачан дүшмәни сонадәк тәәгиб етмәмәлидир... (“Әл-мизан”, 2-ҹи ҹилд, сәһ.61, ихтисарла.)
Башга бир ајәдә охујуруг: “Саваша мәәруз галдыгларына ҝөрә вурушанлара изн верилмишдир. Аллаһ онлара көмәк етмәјә әлбәттә гадирдир. О кәсләр ки, һагсыз јерә, анҹаг “Рәббимиз Аллаһдыр” дедикләринә ҝөрә јурдларындан чыхарылдылар.” (“Һәҹҹ” сурәси, ајә 39 вә 40.)
2. Зәифләрин мүдафиә олунмасы вә мәзлумлара көмәк
Аллаһ-тәала бујурур: “Сизә нә олуб ки, Аллаһ јолунда “Еј Рәббимиз, бизи әһалиси залым олан шәһәрдән кәнара чыхар, бизә өз тәрәфиндән мүһафизәчи ҝөндәр, јардымчы јолла”, дејә дуа едән аҹиз кишиләр, гадынлар вә ушаглар уғрунда вурушмурсунуз?” (“Ниса” сурәси, ајә 75.)
Башга бир јердә Аллаһ-тәала белә бујурур: “...Иман ҝәтириб һиҹрәт етмәјәнләр гаршысында исә онлар һиҹрәт етмәјәнәдәк өһдәчилијиниз јохдур. Лакин, әҝәр онлар дин јолунда сиздән көмәк истәсәләр аранызда сазиш олан бир тајфа әлејһинә јардым истисна олмагла, онлара көмәк ҝөстәрмәк сизә ваҹибдир. Аллаһ нә етдикләринизи ҝөрәндир!” (“Әнфал” сурәси, ајә 72.)
3. Әһди позанларла саваш
Аллаһ тәала бујурур: “Мәҝәр сиз андларыны, әһдләрини позан, пејғәмбәри чыхарыб говмаг нијјәтиндә олан, үстәлик сизинлә дөјүшә дә биринҹи башлајан бир тајфа илә вурушмајаҹагсынызмы?” (“Төвбә” сурәси, ајә 13.)
“Әһди позан” дедикдә кимин нәзәрдә тутулмасы илә бағлы ихтилаф вар. Бәәзиләри дејирләр: “Бурада Әһзаб дөјүшүндә әһди позан вә Мәккә мүшрикләринин јолуну ҝедиб пејғәмбәри Мәдинәдән хариҹ етмәк истәјән јәһудиләр нәзәрдә тутулур. Бәәзиләри исә һесаб едирләр ки, бу шәхсләр биринҹи дәфә әһди позан Мәккә әһалиси вә гүрејш кафирләри иди. (“Мәҹмәул-бәјан”, 5-ҹи ҹилд, сәһ.22.)
4. Фитнәнин гаршысынын алынмасы
Аллаһ-тәала бујурур: “Мүшрикләрин фитнәси арадан галханадәк вә дин анҹаг Аллаһа мәхсус едиләнәдәк онларла вурушун, әҝәр онлар (бу ҹүр һәрәкәтләрә) сон гојарларса, (сиз дә онларла вурушмагдан ваз кечин!), чүнки дүшмәнчилик јалныз зүлм едәнләрә гаршы олур.” (“Бәгәрә” сурәси, ајә 193.)
Диҝәр бир јердә Аллаһ-тәала белә бујурур: “Әҝәр бир тајфанын сәнә хәјанәт едә биләҹәјиндән горхсан, әдаләтли шәкилдә онлара еәлан ет ки, әһдләри позулмушдур; чүнки Аллаһ хаинләри севмәз!” (“Әнфал” сурәси, сәһ.58.)
Бу вә диҝәр ајәләрдән мәлум олур ки, саваш хүсуси һалларда һөкм олунан бир истиснадыр. Башга һалларда Ислам өз мүхалифләрини јахшылыг вә әдаләтә дәәвәт едир. Бу исә сүлһүн ән уҹа мәртәбәси вә динләр арасында әмин-аманлыгдыр. Аллаһ-таала бујурур: “Аллаһ дин јолунда сизинлә вурушмајан вә сизи јурдунуздан чыхармајан кимсәләрә јахшылыг етмәји вә онларла әдаләтлә рәфтар етмәји сизә гадаған етмәз. Аллаһ әдаләтли оланлары севәр!” (“Мумтәһинә” сурәси, ајә 8.)
İслам мүсәлманлары сүлһ мәсәләсинә јенидән бахмаға вә илк фүрсәтдә мүхалифләрлә савашдан әл чәкмәјә чағырыр: “Әҝәр онлар сиздән араланыб бир тәрәфә чәкилсәләр вә сизинлә вурушмајыб сүлһ тәклиф етсәләр, о заман Аллаһ сизин үчүн онларын әлејһинә чыхмаға һеч бир јол гојмаз.” (“Ниса” сурәси, ајә 90.)
Nur-az.com
