Һөҹҹәтүл-Ислам вәл-мүслимин Сејид Һәсән Нәсруллаһын Ливанын Әл-Сәфир гәзети илә сөһбәтиндән
Әл-Сәфир: Сурија һөкумәтинә гаршы ҹәбһәдә јекдиллик давам едир?
Сејид Һәсән Нәсруллаһ:
Бисмиллаһир-Рәһманир-Рәһим. Баш верән һадисәләрдән белә бир нәтиҹә чыхармаг олар ки, Сурија һөкумәтинә гаршы ҹәбһә парчаланмыш вә зәифләмишдир. Суријаны сүгута уғратмаг истәјән ҹәбһәни нәзәрдә тутурам. Бәзи нөгтәләри нәзәрә алмалыјыг:
Əввәла тәфәррүатына вармајаҹағымыз Мисирин дахили мәсәләләриндән башламалыјыг. Мисирдә дәјишиклик, ҹәнаб Мәһәммәд Мурсинин ишдән кәнарлашдырылмасы, Ихванул-Муслиминин (Мүсәлман Гардашлары) игтидардан ҝетмәсинин нәтиҹәләри вар. Сәудијјә Әрәбистаны Мисирдәки јени дуруму һимајә етди. Һансы ки Түркијә вә Гәтәр буна мүхалиф иди. Илк нәтиҹә Сәудијјә Әрәбистаны, Гәтәр, Түркијә вә Мисир ҹәбһәсинин парчаланмасы олду. Мурси ҝедәндән сонра Сәудијјә Әрәбистаны илә Гәтәр вә Түркијәнин рабитәләри писләшди. Проблемләр артды. Бу биринҹи дәјишклик олду. Бу дәјишиклик өзүнү һарада ҝөстәрди? Суријада! Онлар Сурија мөвзусунда јекдил олдугларыны десәләр дә, мүнасибәтләр әввәлки кими дејил.
Икинҹиси, Сурија Ихван үчүн приоритет мәсәлә иди. Мисир һадисәләри нәтиҹәсиндә Ихван үчүн биринҹи вә һәјати мәсәлә Мисирин дахилинә гајытды.
Üчүнҹүсү, Ихванла Сәудијјә Әрәбистаны арасындакы гаршыдурма Суријада өзүнү ҝөстәрир. Мәнтәгәдә вәзијјәт беләдир.
Дөрдүнҹү нөгтә Түркијәнин дахили проблемләридир.
Бешинҹи нөгтә Гәтәрдә баш верән һадисәләрдир.
Алтынҹы Ираг һадисәләридир. Ираг Ливан кими һәрәкәт етди. О гәдәр сусду, сусду, сусду ки, Суријанын Ирагла һәмсәрһәд мәнтәгәләри миналанмыш машын заводуна чеврилди. Ҝүн әрзиндә 10-20 машын партлајырды. Арашдырмалар бу әмәлијјатлар архасында дајананларын кимлијини ҝөстәрди. Нәтиҹәдә Ираг дөвләти Дајишлә баш-баша ҝәлди. Ираг-Дајиш дөјүшләри Сурија вә Ирагын дурумуна тәсир ҝөстәрди. Бу сәбәбдән сон илдә Ирагын әрәб өлкәләри хариҹи ишләр назирләринин топлантыларында сијаси мөвгеји дәјишди.
Бүтүн бунлар ашкарда баш верән һадисәлрдир. Амма пәрдә архасында галан һадисәләр дә вар. Сурија һөкумәтинин мөһкәмлијини ҝөрән бир чох әрәб дөвләтләри ҝизли данышыгларда Сурија һөкумәти илә бирликдә олдугларыны дедиләр. Мәндә мәлумат вар ки, бәзи әрәб өлкәләри заһирдә Сурија дөвләтинә мүхалиф мөвге нүмајиш етдирсә дә, бу дөвләтдән фүрсәтдән истифадә едиб дөјүшләри гәтијјәтлә баша чатдырмасыны истәјир. Бу, әрәб дүнјасынын гәрибәликләриндәндир.
Әл-Сәфир: Сурија һадисәләриндә Исраил нә кими рол ојнајыр?
Сејид Һәсән Нәсруллаһ:
Биз һадисәләри әввәлдән изләјирдик, Исраил ниҝаранчылыг ичиндә иди. Гәрибә дә олса әрәб дүнјасында һәлә дә ҝүн узуну Исраилдә баш верән һадисәләри, сионист режимин бәјанатларыны, конфрансларыны, арашдырмаларыны, сечимләрини исләјән вар.
Сурија һадисәләринә гәдәр Исраил чох нараһат иди. Десәк ки, дәһшәт ичиндә иди, јалан олмаз. Конфранс кечирдиләр, дедиләр ки, мәнтәгәдә стратежи дәјишикликләр баш верир, Исраилин мәнафеләри тәһлүкә алтындадыр. Онлар бу дәјишикликләрин јүз фаиз Мүгавимәт Һәрәкатынын хејринә олдуғуну дејирдиләр. Дејирдиләр ки, Иран, Ираг, Сурија, Фәләстин, Мисири истигамәтләндирән хәтт формалашыр. Дејирдиләр Һүсни Мүбарәкин сүгуту, Ливија вә Тунисдә ингилаблар бу өлкәләри мүгавимәт хәттинә гошур. Дүшүнүрдүләр ки, бүтүн реҝион бу хәттә гошулур. Нараһат олмалары јерсиз дејилди. Чүнки мәнтәгә өлкәләриндә бөјүк партија вә һәрәкат рәһбәрләри варды ки, бу өлкәләрин мүштәрәк стратежи марағыны дәрк едиб Америкаја гаршы бирләшә биләрдиләр. Исраил о гәдәр нараһат иди ки, Мисирлә сәрһәддә һәрби гүввәләр јерләшдирирди. Һәрби структурларда дәјишиклик планлашдырылдығы заман Сурија һадисәләри баш верди. Јени мәрһәләјә дахил олдуг. Бу мәрһәләни сојуг мүһарибә мәрһәләси дә адландырмаг олар. Бу ҝүн Русија бүтүн ҝүҹлү нөгтәләрини горумаға чалышыр. Москва Суријадан әл ҝөтүрмәјәҹәк вә Суријадан долајы сазишә ҝетмәјәҹәк.
Суријада бөһран башлајанда Исраилдә дурум 180 дәрәҹә дәјишди. Раһат нәфәс алдылар. Тәләсик дедиләр ки, бизи горхудан хәтт сүгута уғрамагдадыр. Дүшүнүрәм ки, Исраил бүтүн вариантлары Бәшар Әсәдин һакимијјәтдә галмасындан үстүн сајыр. Исраилин дурумуну тәһлил едәндә, сијасиләрин, һәрбчиләрин, тәгаүдә чыхмыш тәһлүкәсизлик ишчиләринин фикирләри илә таныш оланда белә гәнаәт јараныр. Бу гејбә аид хәбәр дејил. Бүтүн сөһбәтләриндә, һашијә мүзакирәләрдә Әсәдин ҝетмәсинә өнәм верирләр. Суријанын парчаланмасы Исраилин хејринәдир. Суријанын виран галмасы онлары разы салыр. Суријада мүһарибәнин 20-30 ил узанмасы да онларын мәнафејинә ишләјир. Бәшар Әсәди “бејнәлхалг мүҹаһидләрлә” мүгајисә едәндә мүҹаһидләрә үстүнлүк верирләр. Бу сечим архасында бир мәнтиг вар. Мән онларын сөзүнү дејирәм, өз сөзләридир. Дејирләр ки, Бәшар вә Сурија һөкумәти Иран, Ираг, Ливан, Фәләстини бирләшдирән мүгавимәт һәрәкатынын тәркиб һиссәсидир. Бәс бејнәлхалг ҹиһад груплары һаклимијјәтә ҝәлсә нә олаҹаг? Әввәла, Суријада дахили саваш давам едәҹәк. Икинҹиси, бу групларын дөвләтчилик тәҹрүбәси јохдур, ејнән Әфганыстандакы кими дөвләт гура билмәјәҹәкләр. Демәк, Исраилә гаршы гүввәјә чеврилә билмәјәҹәкләр. Амма һазыркы Сурија һөкумәти Мүгавимәт Һәрәкатынын голларындандыр. Үчүнҹүсү, бејнәлхалг ҹиһад групларынын һәдәфи Исраил дејил. Инлар Һизбуллаһ, Иран, һәтта сүннимәзһәб мүгавимәтә гаршыдырлар.
Бу сәбәбләрдән дүшмән раһат нәфәс дәрди. Дүшүндү ки, мүгавимәтин сүтуну учулур. Сурија зәифләјирди вә бу онларын арзусу иди. Биз Исраилин 33 ҝүнлүк мүһарибәдән сонракы арашдырмаларындан, хүсуси комитә јаратмасындан, чыхыш јоллары ахтармасындан хәбәрдарыг. Әрәб Баһары, Ислам Ојанышы, неҹә адландырылмасындан аслы олмајараг мәнтәгә халгларынын гијамындан габаг вә бу гијамлар заманы Исраил гәрара ҝәлмишди ки, артыг Һизбуллаһла дөјүшә ҝирә билмәз. Иранла да мүһарибә апара билмәјәҹәкләрини дүшүнүрдүләр. Онлар јеҝанә чыхыш јолуну мүгавимәтин сүтунуну, јәни Суријаны силкәләмәкдә ҝөрүрдүләр. Бу иши неҹә ҝөрәҹәкләрини билмирдиләр. Сурија һадисәләри башлајанда Исраил раһат нәфәс алды...
vilayet.nur-az.com/ кһаменеи.ир
