Инсан бирдән-бирә гула чеврилмир.
Инсанын дүнја малына мүнасибәти бир нечә бахымдан арашдырыла биләр. Мәсәлән, әҝәр сөһбәт инсанын дүнја малына мәһәббәтиндән ҝедирсә, бу малын аз вә ја чох олмасынын һеч бир әһәмијјәти јохдур. Әҝәр дүнја малына мәһәббәт инсанын ибадәти вә иҹтимаи вәзифәләринә зәрәр вурурса, бу чох тәһлүкәли һалдыр. Она ҝөрә дә инсан белә бағлылыглардан горунмалыдыр. Инсан бир шеј әлиндән чыхдыгда гәмләнмәмәли, бир шеј газандыгда да севинмәмәлидир. «Һәдид» сурәсинин 23-ҹү ајәсиндә бујурулур:
«Бу сизин әлиниздән чыхана кәдәрләнмәмәјиниз вә сизә вериләнә дә севинмәмәјиниз үчүндүр». Әлбәттә ки, бу сөзләри демәк чох асандыр.
İнсан өзүнү белә бир мәгама чатдырмаг үчүн мүхтәлиф үсуллардан истифадә едә биләр. О өз нәфсини тәрбијәләндирмәк үчүн ән чох севдији бир шеји башгасына бағышлаја биләр. «Али-имран» сурәсинин 92-ҹи ајәсиндә охујуруг:
«Севдијиниз шејләрдән сәрф етмәјинҹә саваба чатмазсыныз. Шүбһәсиз ки, Аллаһ хәрҹләдијинизи биләндир».Инсанлара әл тутмаг үчүн чалышмағын бир шәрти вар. Ајдындыр ки, башгаларына әл тутмаг мүстәһәб, бир чох вәзифәләр исә ваҹибдир. Мүстәһәб иш ваҹиб ишә мане олмамалыдыр. Мәсәлән, тәһсили бурахыб пул газанмаг вә ону башгаларына пајламаг дүзҝүн сајылмыр. Ваҹиб ишин тәрк олунмасына ҝәтирән мүстәһәб ишә иҹазә верилмир.
Мүмкүндүр инсан ихтијарында олан вар-дөвләтдән истифадә етмәсин. Бурада мүхтәлиф мәгсәдләр ола биләр. Инсан пахыл олдуғу үчүн јығдығы вар-дөвләтдән истифадә етмәјә гыјмаз. Амма башга бир сәбәб дә ола биләр. Мүмкүндүр ки, инсан дүнја ләззәтләринә адәт етмәмәк үчүн газанҹына тохунмасын. Инсан бирдән-бирә гула чеврилмир. О, өз бүтүнә аста-аста вәрдиш верир. Инсан дүнја малындан аз истифадә етмәклә онун мәһәббәтиндән аманда гала биләр. Үмумијјәтлә, гәнаәт вә аз хәрҹлә доланмаг өвлија сифәтидир. Сәрвәтли адам заһид дә ола биләр. Мисилсиз вар-дөвләтә малик олан һәзрәт Сүлејман өз әлинин зәһмәти илә әрсәјә ҝәтирдији арпа чөрәји јејәрди.
Инсаны дүнја малына бағлајан диҝәр бир әлагә зәиф әхлаги сифәтләрдир. Јалныз зәиф әхлаглы инсанлар дүнја малыны дәјәрли билиб онун ардынҹа гача биләрләр. Һәр һансы итки сәбәбиндән гәм-гүссәјә батмағын да бир сәбәби зәиф әхлагдыр.
Əҝәр инсанын дүнја малына мәһәббәти олмаса вә јалныз вәзифәләринин иҹрасы үчүн дүнјадан истифадә етсә һеч заман дүнјаја көнүл вермәз. Истәр варлы инсанын Аллаһ јолунда инфагы, истәрсә дә имкансызлыг гаршысында инсанын сәбри бөјүк ибадәтләрдән сајылыр. Ахирәти дүшүнән инсан вар-дөвләт тапыб ону итирмәкдән горхмур. Имам Садиг (ә) бујурур: «Бөјүк вар-дөвләт вә ҝүҹ сәни мәст етмәсин».
«Аллаһ севинҹдән өзүнү итирәнләри хошламыр» («Гәсәс» сурәси, ајә 76.). Инсан вар-дөвләтини әлдән вердикдән сонра бәдбин оларса Аллаһын севҝисиндән мәһрум олар. «Мәариҹ» сурәсинин 19-22-ҹи ајәләриндә бујурулур: «Һәгигәтән инсан чох һәрис вә тамаһкар јарадылмышдыр; она бир пислик үз вердикдә фәрјад гопарыр, хејир нәсиб олдугда исә хәсислик ҝөстәрир. Намаз гыланлар истиснадыр».
