
Аллаһ-Тааланын ишарә етдији мәсәлә һәтта Пејғәмбәр (с) кими әзиз бир јаранмышын Аллаһ һүзурунда кичик вә еһтијаҹлы олмасыдыр. Һәтта пејғәмбәрләрин вә мәләкләрин дә мүстәгил ихтијары јохдур. Јалныз өзү васитәсиз бир шејә малик олан иззәт саһибидир. Амма һәр шеји Аллаһ тәрәфиндән верилмиш вә истәнилән бир анда ҝери алына билән кәс өзүнү иззәтли саја билмәз. Беләләри онларын ихтијарына верилмиш шејләрә ҝөрә өјүнмәмәлидирләр. Инсанын вүҹудундан ширкин бүтүн тәсирләрини пак едә биләҹәк бу мүһүм принсип ајә вә рәвајәтләрдә јетәринҹә ишыгландырылмышдыр. Нүмунә олараг бир нечә ајәни нәзәрдән кечирәк:
1. Аллаһ мәсәл чәкир: “Бир бәндәдир ки, әлиндән һеч иш ҝәлмәз.”
2. “Де ки, Аллаһын истәдијиндән савајы өзүм үчүн фајдам вә зәрәрим јохдур.”
3. Онун јеринә өзләринә бир мәбудлар сечирләр ки, һеч нә јаратмамышлар, өзләри јаранмышлар. Өзләринә нә зијан едә биләр, нә дә фајда верә биләрләр. Өлүм, һәјат вә гијамәт әлләриндә дејил.”
Инсан Аллаһы Онун истәдији кими таныјыб, Онун варлыға мүтләг һаким олдуғуна инандыгдан сонра јалныз Она итаәт вә бәндәлик едир. Анлајыр ки, һеч нәји јохдур вә јалныз Аллаһын истәји илә иш ҝөрүр. Белә бир диндарлыг һәгиги динә етигаддан ибарәтдир: “Пак вә халис ајин Аллаһа мәхсусдур.”
Демәк, инсан өнҹә Аллаһы дүзҝүн јолла вә илаһи төвфиглә танымалыдыр. О өзүнү Аллаһын ваҹиб бујурдуғу вәзифәләрә мәсул билмәли, Аллаһы танымагда сәһләнкарлыг ҝөстәрмәмәлидир. Инсан дини танымаг үчүн һәгиги мәнбәләрә мүраҹиәт етмәлидир. Еләҹә дә еһтијатлы олмаг лазымдыр ки, азғын нәфс дүшүнҹәјә јол тапыб дин һаггында јанлыш тәсәввүр јаратмасын. Аллаһ вә дини дүзҝүн таныдыгдан сонра Аллаһын бујуругларыны јеринә јетирмәк, бәндәлик вәзифәләринә мүнасибәтдә сүстлүк ҝөстәрмәмәк лазымдыр.