Аллаһда олан елм, гүдрәт, әдаләт кими сифәтләр “сүбутијјә” вә ја “ҹәмалијјә” сифәтләри адланыр
“Һәшр” сурәсинин 24-ҹү ајәсиндә бујурулур:
“Ән ҝөзәл адлар Она мәхсусдур.” “Әллаһ” кәлмәси заты аддыр вә ондан 99 ад вә сифәт бирләшир. Исламда әхлаг мөвзусунун әсасыны бу ад вә сифәтләрин танынмасы тәшкил едир. Һәдисләрдә бујурулур ки, өзүнүзү илакһи әхлагла зинәтләндирин. Инсан илаһи сифәтләрә јијәләнмәклә һәгиги инсанлыг мәгамына наил олмалыдыр. Идеал бир ҹәмијјәт гурмаг үчүн бу ҹәмијјәтдә илаһи сифәтләр ҹилвәләнмәлидир.
Мәсәлән, ҹәмијјәт сүлһә ејтијаҹлыдыр. Аллаһын “Сәлам” ады бу сүлһү ифадә едир.
Мәсәлән, фәрди вә иҹтимаи һәјатда хошбәхт олмаг үчүн меһрибанлыг вә бағышламаја еһтијаҹ вар. Аллаһын “Рәһман вә Рәһим” адлары бу ики сифәти тәҹәссүм етдирир. Аллаһда олан елм, гүдрәт, әдаләт кими сифәтләр “сүбутијјә” вә ја “ҹәмалијјә” сифәтләри адланыр. Амма елә сифәтләр дә вардыр ки, Аллаһ бу сифәтләрдән узагдыр. Мәсәлән, ҹисм, заман, мәкан, мүрәккәт кими сифәтләр Аллаһда јохдур вә белә сифәтләр “сәлбијјә” вә ја “ҹәлалијјә” адланыр.
Бундан әлавә илаһи сифәтләр заты вә фели олмагла ики јерә бөлүнүр. Заты сифәтләрә Аллаһын гүдрәт, елм кими сифәтләри аиддир. Заты сифәтләрә Аллаһын гүдрәт, елм кими сифәтләри аиддир. Заты сифәтләрин мөвҹудлуғу һеч нәдән асылы дејил. Мәсәлә, башга вүҹуд олса да, олмаса да Аллаһ алимдир. Амма Аллаһ бир иш ҝөрмәдән фели сифәт ҝерчәкләшмәз. Мәсәлән, Аллаһ мәхлугу јаратдыгдан сонра “халиг” сифәти ҝерчәкләшир.
