Аллаһ разылығындан башга бир иш үчүн данышсан, дедијин һәр бир ибарәт сәнә јүк олаҹаг
Дөврүнүн бөјүк суфи арифләриндән олан Шејх Ҹүнејд Бағдади өз мүридләри илә Бағдаддан гыраға чыхыр. Шејх, Бәһлулун вәзијјәти илә марагланыр. Она Бәһлулун диванә бириси олдуғуну дејирләр. Ҹүнејд, Бәһлулу ҝөрмәк истәјир. Ону ахтарыб тапырлар. Шејх ирәли ҝедиб салам верир. Бәһлул саламын ҹавабыны алдыгдан сонра ондан ким олмасыны сорушур.
Şејх Ҹүнејд: - Мәнәм, Шејх Ҹүнејд Бағдади.
Бәһлул: - Инсанлара мүршидлик едән Шејх Бағдади сәнсәнми?
Şејх Ҹүнејд: - Бәли.
Бәһлул: - Јемәји неҹә јејирсән?
Şејх Ҹүнејд: - Әввәл “Бисмиллаһ” дејирәм, өз габағымдакы јемәкдән јејирәм, кичик тикәләр ҝөтүрүрәм, сағ тәрәфдән ағзыма гојурам, јемәк јејәндә башгаларына бахмырам, Һаггдан гафил олмурам, ҝөтүрдүјүм һәр тикә үчүн “Бисмиллаһ” дејирәм, јемәкдән әввәл вә сонра әлләрими јујурам...
Бәһлул ајаға галхыб деди: - Ҹамаата мүршидлик етмәк истәјирсән, һалбуки, һәлә өзүн јемәк гајдасыны билмирсән. Бәһлул буну дејиб, өз јолуна давам етди.
Şејхин мүридләри деди: - Шејх, бу киши дәлидир, сән ондан нә ҝөзләјирсән? Шејх ҝүлүмсәјәрәк онлара деди: - Сөзүн дүзүнү дәлидән ешит. Сонра Бәһлулун архасынҹа ҝедиб она чатды.
Бәһлул сорушду: - Кимсән?
Şејх Ҹүнејд бу дәфә белә ҹаваб верди: - Өз јемәк јемәјинин гајдасыны билмәјән Шејх Бағдади.
Бәһлул деди: - Өз данышығынын гајдасыны билирсәнми?
Şејх Ҹүнејд деди: - Бәли. Лазым олан гәдәр данышырам, һесаб-китабсыз данышмырам, мүхатәбин баша дүшә биләҹәји һәддә данышырам, инсанлары Аллаһа вә Онун Пејғәмбәринә (с) тәрәф дәвәт едирәм, ҹамааты јораҹаг һәддә данышмырам, данышығымда заһири вә батини елмләрә риајәт едирәм. Үмумијјәтлә, данышыг әдәбләринә аид олан һәр шејә риајәт едирәм.
Бәһлул деди: - Јемәк јемәјин гајдасыны билмәмәкдән әлавә, данышыг гајдасыны да билмирсән. Буну дејиб, јенә јериндән галхыб өз јолуна давам етди.
Şејхин мүридләри јенә ону Бәһлулун дәли олмасына инандырмаға ҹәһд етдиләр. Лакин Шејх өз јолундан әл чәкмәди вә Бәһлулун ардынҹа ҝедиб она чатды.
Бәһлул деди: - Мәндән нә истәјирсән, сән ки, нә јемәјин, нә дә данышығын әдәбләрини билмирсән. Һеч олмаса, де ҝөрүм јатмағын әдәбләрини билирсәнми?
Şејх Ҹүнејд деди: - Бәли билирәм. Иша намазыны гылдыгдан сонра өз јатағыма ҝирирәм, һәзрәт Рәсули-әкрәмдән (с) нәгл олунан јатмаг әдәбләринә риајәт едиб, сонра јатырам.
Бәһлул деди: - Инди ајдын олду ки, сән јатмағын да әдәбләрини билмирсән.
Бәһлул буну дејиб, јериндән галхмаг истәди. Шејх Ҹүнејд онун әтәјиндән јапышыб деди: - Еј Бәһлул! Мән һеч нә билмирәм. Сән гүрбәтән иләллаһ мәнә өјрәт.
Бәһлул деди: - Өз наданлығыны баша дүшдүјүн үчүн сәнә өјрәдирәм. Бил ки, сәнин дедикләрин әсас дејил вә ҹүзи мәсәләләрди.
Јемәкдә әсас мәсәлә тикәнин һалал олмасыдыр. Әҝәр һарам тикәјә јүз дәфә дә “Бисмиллаһ” охусан, бүтүн әдәб гајдаларыны риајәт етсән дә хејри олмајаҹаг вә үрәјин гаралмасына сәбәб олаҹаг.
Данышыгда әсас мәсәлә будур ки, ҝәрәк үрәк пак, нијјәт дүзҝүн олсун, сөз Аллаһын разылығы хатиринә дејилсин. Әҝәр дүнја истәкләри, јахуд диҝәр ишләр үчүн сөз данышсан, бүтүн данышыгларын һәдәрдир. Аллаһ разылығындан башга бир иш үчүн данышсан, дедијин һәр бир ибарәт сәнә јүк олаҹаг. Она ҝөрә дә белә һалда сусмаг даһа јахшыдыр.
Јатмағын әсас әдәби будур ки, јатдығын вахт сәнин үрәјиндә һеч бир кәсә гаршы дүшмәнчилик, кин вә һәсәд олмасын.
Бу дәрси вә нәсиһәти ешидән Шејх Ҹүнејд, Аллаһдан Бәһлул Данәндәјә хејирли агибәт истәди вә она өз тәшәккүрүнү билдирди.
