Һәсән Руһул-Әмин Ашура сәһнәләрини тәсвир едән дәјәрли Иран рәссамларындандыр. Мәһәррәм ајында бу истедадлы сәнәткарын сәрҝиси ачылмышдыр. Әксәримиз мәһәррәмлик әзадарлыгларында, дини мәрасимләрдә Әһли-Бејт (ә) һаггында рөвзәләр ешитмишик. Һәмин сәһнәләри тәсәввүрүмүздә ҹанландырмышыг, ҝөзүмүздән јаш ҝәлиб. Ҝәнҹ рәссам Һәсән Руһул-Әмин инҹә Ашура зөвгүнә малик бир сәнәткардыр. Узун илләр боју ешитдијимиз рөвзәләр онун фырчасындан чыхан таблоларда зүмзүмә едир. Онун һәр әсәри Әһли-Бејт (ә) вә бу јолун давамчыларынын фәдакарлыгларындан сөз ачыр. Һәсән Руһул-Әмин 30 ил бундан өнҹә, шәмси 1364-ҹү илдә, меһр ајынын 14-дә Теһранын Шуш мәһәлләсиндә дүнјаја ҝөз ачыб. Атасы дүлҝәр олуб. Һәсәнин рәссамлыға мејли варды, бу мәгсәдлә дә сәнәт дүнјасына гәдәм гојду. Һәр аиләдә аналар өз өвадларыны бир шәкилдә тәриф едир. Бәзиләри өвладынын ҝөзәллијиндән, бәзиләри тәһсилдә мүвәффәгијјәтиндән данышыр. Һәсән дејир ки, мән нә ҝөзәл идим, нә дә дәрсләрими јахшы охујурдум. Дејир ки, мәним һаггымда јеҝанә тәриф ҝөзәл рәсм чәкмәјим иди. Бу мәгсәдлә дә Һәсән сәнәт мәктәбинә дахил олур. Дәјәрли устадларын синфиндә онларын мәһарәтләрини өјрәнир. Мәдрәсә дөврүндә мүсабигәдә иштирак едир, мүкафат алыр. Һәсән дејир: “Сәнәт мәктәбиндә Сүһејл адлы достум варды. Тәсвири сәнәтдә чох мәһарәтли иди. Онун ишләринә баханда өзүмә дејирдим ки, сән һеч нә баҹармырсан. Сүһејлин ишләри сәбәб олду ки, бир ҝеҹә тәнһалыға чәкилдим вә бөјүк бир гәрар чыхардым. Гәрара ҝәлдим ки, пешәкар бир синифдә тәһсил алым. Сүһејл мәним үчүн тәсвири сәнәт дүнјасына бир гапы ачды. Бу саһәнин бөјүк инсанлары илә таныш олдум, һәмин вахтдан ҝеҹә-ҝүндүз тәлаш дөврү башлады.”
Руһул-Әмин тәләбәлик дөврүнү өз һәјатынын гызыл дөврләриндән сајыр. О јашыдларындан 1 ил ҝеҹ университетә дахил олуб. Чүнки бир мүддәт мәктәб дәрсләринә давам едә билмәјиб, ишләмәјә мәҹбур олуб. Һәсән дејир: “Мәктәб тәһсилиндән 1 ил сонра Керман университетинә гәбул олдум. Бөјүк чәтинликлә Теһран университетинә ҝәлдим. Бу чох ҝөзәл дөвр иди. Университетдә пешәкар инсанларла таныш олдум. Университет дөврүндә өз дәрсләрим баша чатандан сонра мәндән јухары курсларын синифләриндә иштирак едирдим. Бүтүн устадларын сөзүндән фајдаланмаға чалышырдым. Әјаләтдән ҝәлән ҝәнҹләр Теһран ҝәнҹләриндән даһа чалышган олур. Онлар әксәр мүсабигәләрдә иштирак едирләр. Мән дә белә идим. Мүсабигәләрдән бири үчүн Һәзрәт Әлинин (ә) рәсмини чәкмишдим. Таблода һәзрәт башы гујуја тәрәф дајанмыш вәзијјәтдә тәсвир олунмушду. Һәмин мүсабигәдә мүкафат алдым. Университети битирәндән сонра ҝәнҹләрә һазырлыг курсу кечирдим. Мәним синфимдәки ушаглар һәтта университетдән сонра тәһсилләрини давам етдирдиләр. Мәним исә артыг тәһсили давам етдирмәк руһијјәм јох иди.”
Һәсән Руһул-Әмин дәрсләрини баша чатдырандан сонра анасы дүнјасыны дәјишир вә бу она бөјүк сарсынты ҝәтирир. Өзү дејир ки, әҝәр һава долдурулмуш топу вуранда һәмин топ сүрәтлә һәрәкәт едирсә, һавасыз топу нә гәдәр вурсан да чәтин һәрәкәт едир. Амма 2 ил сонра һәјатында мүсбәт бир һадисә баш верир. Һәсән дејир: “Анамын вәфатынын 2-ҹи ил дөнүмүндә бир ханымла растлашдым вә аилә гурмаг гәрарына ҝәлдим. Бу издиваҹ чох бәрәкәтли олду. Аилә гурандан сонра һәјатымда мүсбәт дәјишикликләр баш верди. Һәмин вахтдан игтисади дурумум да јахшылашды.”
Һәсән Руһул-Әминин бу ҝүнә гәдәр фырчасындан чыхан ишләр чох олуб. Амма дини рәсимләри, хүсуси илә Ашура рәсмләри диггәт даһа чох ҹәлб едир. О бу мөвзуда ишләмәји бүтүн сәнәткарлар үчүн вәзифә сајыр. Һәсән дејир: “Дини рәсм чәкмәк бир вәзифәдир. Мән шиәјәм вә вәзифәми јеринә јетирирәм. Әҝәр Имам Һүсејни (ә) тәсвир едирәмсә, бу мәним вәзифәмдир. Бүтүн рәссамлар бу иши ҝөрмәлидир. Тәәссүф едирәм ки, бу мүнасибәтимә ҝөрә мәнә фәргли бахыш вар. Бу мәнә јахшы тәсир етмир. Бәзиләри буна ҝөрә мәни тәрифләјир, һәтта мәнә дуа да едирләр. Буна ҝөрә тәшәккүр едирәм. Амма белә тәрифләрдән хошһал олмурам. Белә тәрифләр инсаны дәјишир, онда гүрур јарадыр. Бир рәссам үчүн ән ҝөзәл һал будур ки, бир кәнара чәкилиб ишини ҝөрсүн вә јаратдығы әсәри сатсын. Бәзи достлар мәни һәтта устад Фәршчијанла мүгајисә едир. Бу чох инсафсызлыгдыр. Фәршчијан ушаглыгдан Имам Һүсејн (ә) мәктәби атмосвериндә олуб. Сачларыны бу јолда ағардыб. Мән исә бу саһәјә јениҹә гәдәм гојмушам. Белә мүгајисә илә разы дејиләм. Мәним үчүн мараглы олан будур ки, кимсә табло гаршысында 5 дәгигә дајана билир вә онун ҝөзүндән јаш ҝәлир.”
Һәсән дејир ки, онун бу ҝүн тәсвир етдији сәһнәләр ушаглыг дөврүндән зеһниндә јер алмыш сәһнәләрдир. Бу сәһнәләрин тәсвир олунмасы онун нәзәринҹә бир ҹәсарәт истәјир. Ондан сорушанда ки, иш заманы һансы һалда олур белә ҹаваб верди: “Мән ишләдијим заман мөвзуја ујғун рөвзә динләјирәм. Амма устад Һүсејн Әлизадәнин тәбиринҹә, бәзи дахили ҝөз јашларынын зәрбәси даһа ҹиддидир. Бу әсәрләри гәләмә алан заман һалым башга олур. Бу шәхси бир мәсәләдир. Истәмирәм кимсә бу барәдә сорушсун, ја өзүм кимәсә бу барәдә данышым. Амма ола билмәз ки, белә мөвзуда фырчан ишләсин, амма өзүн әримәјәсән. Әҝәр бир мөвзуну јашамадан чәксән бу дәрһал һисс олунар.”
Һәсән Руһул-Әмин дејир ки, бу ҝүнә гәдәр арзуладығы, амма һәлә тәсвир етмәдији бир сәһнә галыб. Бу сәһнә Имам Һүсејнин (ә) Ашура ҝеҹәси чырағы кечирмәси вә ҝетмәк истәјәнләрә шәраит јаратмасыдыр. Ән чәтин таблосу исә өз дедијинә әсасән Әли Әкбәрин шәһадәт таблосудур.
Һәсән Руһул-Әмин өлкәдәки инҹәсәнәт атмосвериндән бир аз ҝилејләнир. Дүшүнүр ки, диндар ҝәнҹләр азлыгда галыб, зијалылыгда иддиалы ҹәрәјанлар онлара јухардан бахыр. Һәсән дејир: “Бу ҝүн өлкәмиздә тәсвири сәнәтә һимајәдарлыг едәнләр өз үслубларында, зөвгләриндә әсәр сорағындадыр. Бу ҝүн сәрҝиләрдә һәтта сәнәтчи ханымла әл ҝөрүшмәсән сәнә пис бахарлар. Дәрһал сәнә диндар, һизбуллаһ дамғасы вурарлар. Тәәссүф ки, белә һаллар вар. Мән бу саһәјә нәзарәт едәнләрә сәрҝи ачмаг истәдијими дејәндә ҹаваблары бу олур ки, СД-низи верин, өзүмүз әлагә сахлајарыг. Сәрҝи саһәсиндә сөз саһиби пуллу адамлардыр. Тәбии ки, белә инсанлар бизә јол ачасы дејил. Һазырда мәзһәби, диндар сәнәткарлара мүнасибәт онларын лајиг олдуғунун онда бири дә дејил. Сиз диндар ҝәнҹләрдән сорушун ҝөрүн һәтта Иршад Назирлији илдә онлардан нечә әсәр алыр? Нечә емалатханамыз вар? Һансы ки Иршадын сәнәт әсәрләрини алмаг үчүн бүдҹәси вар.”
Һәсән Руһул-Әмин инҹәсәнәт саһәсиндә ән бөјүк проблем кими мөвзу проблемини ҝөрүр. Һәсән дејир: “Бизим әсәрләримиз әтрафында тәриф дејәнләр бу әсәрләрә пул вермир. Амма буна еһтијаҹымыз вар. Мән сатмаг үчүн ја бир сијаси шәкил чәкмәлијәм, ја да бир гадын шәкили. Бу ҝүн еротика чәкәнләрин базары дағдыр. Башга әсәрләрә пул верән јохдур. Елә бу сәбәбдән дә ҝәнҹләр дини сәнәт ардынҹа аз ҝедир. Бу инсаны чох ағрыдыр. Дәфәләрлә бу мәсәләјә ҝөрә сарсылмышам. Истәмишәм елә бир табло чәкәм ки, она пул верән олсун. Амма ејни заманда етигадыма зәрбә вура билмәрәм. Шәһәр фәзасыны чәкмишәм. Бизим сәнәтчиләр, рәссамлар үчүн дини мөвзудан дәјәрли мөвзу ола билмәз. Тәәссүф ки, буну дәрк едәнләр аздыр.”
Һазырда Һәсән Руһул-Әмин дини мөвзулардан бир гәдәр араланмаг истәјир. О дејир: “Бу мөвзуларда чәкмәк доғрудан да чох ағырдыр. Һазырда бир әкин саһәси вә бу фонда бир гуш тәсвири үзәриндә ишләјирәм. Һалым там дәјишир. Инди тәсәввүр един ки, Әли-Әкбәрин шәһадәт сәһнәсини чәкирәм. Елә билирсиниз бу асандыр?! Һәгигәтән белә мөвзуларда ишләјәндә һалым тамам дәјишир.”Â
Vilayet.nur-az.com
