Аллаһ јалныз инсанын хејри үчүн нәји исә ваҹиб, нәји исә һарам бујурур. Буну анлајан инсан ваҹибә әмәл едиб һарамдан чәкинир
Гејд етмәк лазымдыр ки, инсаны јараныш һәдәфинә чатдыраҹаг јеҝанә јол бәндәликдир. “Шәбанијјә” мүнаҹатында Мәсум Имамларын истәдији мәгам һәгиги бәндәлк мәгамыдыр. Аллаһын дәрҝаһында иззәт нуруна говушмаг истәјәнләр Онунла өз араларында олан рабитәни ҝүҹләндирмәлидирләр. Әлбәттә, инсанын варлығынын өзү Аллаһла рабитәдир. Садәҹә олараг биз буну дәрк етмирик. Белә бир дәркетмә һүзури елм васитәси илә мүмкүндүр. Буну дәрк етмәјән инсан өзү кими кимдән вә нәдәнсә асылы олан мин бир вүҹуда бағланыр. Амма Аллаһа бағланан кәс бүтүн сәмәрәсиз бағлылыглардан азад олур. Бу мәртәбәјә галхмыш бәндә Аллаһдан гејрисини ҝөрмүр вә Ондан гејрисинин әтәјиндән јапышыб көмәк истәмир.
Бәндәлијин диҝәр бир мәртәбәсиндә инсан Аллаһа ибадәт едир, ирадәсини Аллаһын ирадәсинә табе едир. Бу бәндә анлајыр ки, Аллаһ онун сәадәт шәртләрини даһа јахшы билир. Дејиләнләри дәрк едәрәк јеринә јетирилән ибадәт шәксиз ки, гәбулдур. Аллаһ јалныз инсанын хејри үчүн нәји исә ваҹиб, нәји исә һарам бујурур. Буну анлајан инсан ваҹибә әмәл едиб һарамдан чәкинир. Амма бу ибадәт Һәзрәт Әлинин (ә) бујурдуғу ибадәт дејил. Чүнки бу мәртәбәдәки бәндә өз хејирини дүшүндүјү үчүн Аллаһын ирадәсинә табе олур. Белә итаәт һәкимин ҝөстәришинә итаәт кимидир. Хәстә һәкимин севдији үчүн јох, өз сағламлығыны горумаг истәдији үчүн она итаәт едир. Белә бир ибадәт “азаданә” олмаса да гәбулдур. Амма бу ибадәтдә өзүнәпәрәстиш әламәтләри вар. Ону таҹирләрин ибадәтинә аид етмәк олар.
Һүрр инсанлар исә ибадәт заманы өзләрини дүшүнмүрләр. Онлар үчүн ән мүһүм мәсәлә мәшуг гаршысында бојун әјмәкдир. Мәсум Имамлар мәһз бу сајаг ибадәт етмишләр. Онлар Аллаһы ибадәтә лајиг билдикләри үчүн она сәҹдә едирләр. Имам Зејнүлабидин (ә) белә дуа едир:
“Худаја, мәни тәкрар-тәкрар ҹәһәннәмә апарыб ода чәксән дә мәһәббәтиндән әл ҝөтүрмәрәм.” Мәсумларын мәрифәти илә бизим мәрифәтимиз арасындакы фәрг ајдын ҝөрүнүр. Истәјимиз һәјата кечмәјәндә неҹә дә дилхор олур, нашүкүрлүк едирик! Аллаһ инсана Онун хәлифәси олмаг истедадыны вермишдир. Бу мәгама чатан инсан Аллаһдан гејрисини ҝөрмүр, Аллаһдан гејрисини көмәјә чағырмыр.
Белә бир мәгама чатмаг арзусунда олуб чалышан инсанлар үчүн мүмкүндүр. Инсан ашағы мәртәбәдән башлајыб аддым-аддым јухары галхмалыдыр. Илк аддымда өз ирадәмизи Аллаһын ирадәсинә табе едиб нәфсин истәјини јох, Аллаһын истәјини јеринә јетирмәлијик. Нөвбәти аддымда өз разылығымызы Аллаһын разылығына табе едиб онун разылығына фәдакарлыгла чалышмалыјыг. Камиллик зирвәсинә чатмаг үчүн тәкрар-тәкрар сәј ҝөстәрмәк лазым ҝәлир. Инсан һәр бир сөз, һәр бир һәрәкәтиндән габаг Аллаһын разылығыны дүшүнмәлидир. Бир дәфә нәфси азад бурахмаг инсаны хејли ҝери атыр. Амма чох-чох сәј ҝөстәрәнләрин ишини Аллаһ өз өһдәсинә ҝөтүрүр, өз зикри илә бәндәнин гәлбини ишыгландырыр. Бәли, Аллаһын лүтфүнүн назил олдуғу мәгам вардыр. “Сад” сурәсинин 82-83-ҹү ајәләриндә охујуруг:
“Шејтан деди: Анд олсун Сәнин иззәтинә мүхлис бәндәләриндән савајы һамысыны аздыраҹағам.” Гурани-кәрим тәсдиг едир ки, јалныз Аллаһы ҝөрән, јалныз Аллаһдан истәјән, јалныз Аллаһын ирадәси вә разылығына табе олан халис бәндәләр вардыр. Онлар данышаркән, динләјәркән, бахаркән, иш ҝөрәркән, һәтта дүшүнәркән Аллаһын разылығыны әсас ҝөтүрүрләр. Белә бәндәнин һәјатынын һәр дәгигәси ибадәтдир. Ибадәт тәкҹә намаз вә оруҹ дејил. Намаз вә оруҹу ибадәт едән бәндәнин Аллаһ ирадәсинә табе олмасыдыр. Әҝәр бир инсан намаз гылыб оруҹ тутмагла Аллаһы јох, бир башгасыны разы салмаг истәјирсә белә намаз вә оруҹ ибадәт сајылмыр. Әксинә, Аллаһы разы салмаг үчүн бир инсанын аҹы сөзүнә сәбр едән бәндә үчүн бу сәбр ибадәтдир. Бәли, инсан гәлбиндән бүтүн бүтләри говуб јалныз Аллаһа пәрәстиш едә биләр. “Әнам” сурәсинин 79-ҹу ајәсиндә бујурулур:
“(Ибраһим деди) мән, һәгигәтән, мүвәһһид олараг үзүмү ҝөјләри вә јери јарадан шәхсә тәрәф дөндәрмишәм вә мән мүшрикләрдән дејиләм.” Һәмин сурәнин 162-ҹи ајәсиндә охујуруг:
“Де ки, намазларым, ибадәтләрим, дирилијим вә өлүлүјүм аләмләрин Рәбби олан Аллаһ үчүндүр.”
Nur-az.com
