Шрифт өлчүсү:

19 Декабр 2014

"Нәһҹ әл-бәлағә"нин диҝәр дәјәрли вә әһәмијјәтли ҹәһәтләриндән бири дә Имам Әлинин (ә) шәхсијјәтинин тәсвиридир. Бу, бизим һазырда там еһтијаҹымыз олан шејдир.
Имам Әли (ә), бу танынмамыш сима, бу үлви инсан, Исламын инсанларын белә тәрбијә олунмасыны истәдији камил мүсәлманлыг нүмунәси "Нәһҹ әл-бәлағә"нин вәрәгләри, сәтирләри арасында там олараг таныныр, тәриф верилир. "Нәһҹ әл-бәлағә" әслиндә Әли ибн Әбу Талиби (ә) танытдыран китабдыр. Неҹә ола биләр ки, бир нәфәр "Нәһҹ әл-бәлағә"дәки әсрарәнҝиз дүшүнҹә үфүгләринә, гәрибә вә мүхтәлиф идрак вадиләринә вагиф олмадан онлары бу гәдәр ҝөзәл вә ҹазибәли шәкилдә тәсвир вә вәсф етсин?!
"Нәһҹ әл-бәлағә"дә бир үлви инсан шәхсијјәтинин бүтүн тәрәфләри мөвҹуддур. "Нәһҹ әл-бәлағә"дә бир камил инсан тәҹәссүм етмишдир. Бу камил инсан Имам Әлинин (ә) өзүдүр. Бу, јалныз Имам Әлинин (ә) симасыны танымаг бахымындан јох, һәм дә Исламы танымаг, онун бир инсаны неҹә тәрбијә едәҹәји, формалашдыра биләҹәји бахымдан олдугҹа әһәмијјәтлидир. Бу ҝүн мүасир бәшәријјәт биздән сорушур: "Сизин дәм вурдуғунуз Ислам, миссијасынын ҹаһаншүмул олдуғуну дүшүндүјүнүз Ислам неҹә Инсан формалашдырмаг нијјәтиндәдир?" Бу суала ҹаваб үчүн Имам Әлидән (ә) даһа јахшы, даһа ҝөзәл, даһа әһатәли, даһа үлви кими ҝөстәрмәк олар? Имам Әлинин (ә) симасы һеч бир јердә "Нәһҹ әл-бәлағә"дә олдуғу гәдәр ашкар дејил.

Әслиндә "Нәһҹ әл-бәлағә" Имам Әлинин (ә) рәсми вә фикри шәхсијјәтидир. Имам (ә) өзү "Нәһҹ әл-бәлағә"дә тәҹәссүм тапмышдыр. Бу, Имам Әлинин (ә) хүсусијјәтләриндән биридир. О, дедијинә әмәл едир, истәдијини (өнҹә) өз шәхси һәјатында ҝерчәкләшдирир.
Имам Әлинин (ә) шәхсијјәти өзү сөзбәсөз, сәтирбәсәтир "Нәһҹ әл-бәлағә" вә Гуранын тәфсири, изаһыдыр. Буна ҝөрә дә сиз "Нәһҹ әл-бәлағә"ни охудугда һәм Имам Әлинин (ә) һәјат тарихини билир, һәм дә Имамы (ә) таныјырсыныз.

Бу китабда јер алан мәсәләләр үмумиликдә мүсәлманлар үчүн иҹтимаи һәјат дәрсидир вә һәјатдан тәҹрид олунмуш шәкилдә верилмәмишдир. Бу сөзләри дејән өлкә башчысы, бөјүк һаким вә командандыр. Онун һакимијјәти бөјүк вә ҝениш бир әразини әһатә етмишдир. Һакимијјәт мәсулијјәтини чијинләриндә дашыјан бу бөјүк инсан бөјүк мәсулијјәт һисси илә бу сөзләри дилә ҝәтирмишдир. "Нәһҹ әл-бәлағә" дүнја һај-күјүндән кәнар, бу вә ја диҝәр ҹәмијјәтдә мөвҹуд ҝерчәкләрдән, проблемләрдән узаг бир философун сөзләри, Ислам маарифи һаггындакы фикирләри дејил. Бу, бөјүк бир ҹәмијјәти идарә етмәк мәсулијјәтини үзәриндә һисс едән, дин билиҹиси, бүтүн Ислам вә Гуран маарифини дәриндән билән, халгла идрак долу бир үрәклә, бөјүк руһла, мәсулијјәтли бир вәзифә илә үз-үзә ҝәлиб, онларла сөһбәт едән, суалларына ҹаваб верән бир шәхсијјәтин кәламларыдыр. "Нәһҹ әл-бәлағә" белә бир вәзијјәтдә мејдана ҝәлмишдир.

О бөјүк инсан тарихдә Аллаһын тәәҹҹүб доғуран мөҹүзәләриндән бири иди. Диҝәр тәәҹҹүб доғуран бир мәсәлә дә Имам Әлинин (ә) өз дөврүндә гәдринин билинмәмәсидир. Бу, һәгигәтән дә гәрибә вә аҹы һадисәләрдәндир. Иши о јерә чатдырмышдылар ки, - "Нәһҹ әл-бәлағә"дә гејд олундуғуна ҝөрә - о һәзрәт (ә) өз һакимијјәти дөнәминдә дәфәләрлә ҹамаатдан Аллаһа шикајәт едир, ҝилејләнирди. О бөјүк инсанын гәлби ганла долу иди. Бу гәдәр үрәк ҝенишлијинә, бу гәдәр Аллаһ јолунда илаһи һөкмләр јөнүндә фәдакарлыға бахмајараг, һәјаты бојунҹа сыхынтыда иди.