20 Нојабр 2014
Инсан өзүнүн тәбибидир
Дүздүр ки, пејғәмбәрләр вә имамлар инсанларын тәрбијәчиләри вә нәфсләринин тәбибләридир, лакин нәфсин ислаһ олунмасы, тәбабәти вә алудәликләрдән тәмизләнмәсинин мәсулијјәти бизим өз өһдәмизә гојулмушдур. Пејғәмбәрләр вә мәсум имамлар инсанлара тәбабәт дәрси верирләр, нәфсани хәстәликләри, онларын әламәтләрини вә пис тәсирләрини, еләҹә дә мүалиҹә јолларыны ҹамаат үчүн шәрһ едирләр ки, инсанлар өзләринин нәфсани хәстәликләри вә онларын мүалиҹә јоллары илә таныш олараг нәфсләринин ислаһ олунмасыны өз өһдәләринә ҝөтүрсүнләр. Чүнки һеч кәс инсанын өзүнү ондан јахшы таныјараг хәстәликләри ајырд едә билмәз вә нәтиҹәдә мүалиҹә мәгамына ҝәлә билмәз. Инсан нәфсани хәстәликләри вә онларын мүалиҹә јолларыны ваизләрин дилиндән ешидир, јахуд китабларда охујур, лакин нәтиҹә етибарилә өз хәстәлијини дәрк едәрәк хүсуси дәрманлардан истифадә етмәли олан шәхс инсанын өзүдүр. Инсан өзүнүн нә ҹүр олдуғуну һәр бир башга адамдан даһа јахшы һисс едир. О, өзүнүн дахилиндәки мәхфи јерләрдән даһа аҝаһдыр. Әҝәр өз нәфсини нәзарәт алтына алмазса башгаларынын өјүд-нәсиһәти онда неҹә тәсир гоја биләр?
İслам нәзәринҹә ислаһат ишләрини инсан вүҹудунун дахилиндән башламаг, нәфсләрин өзләрини алудәликләрдән тәмизләнмәјә, сәһијјә вә психоложи ишләрә риајәт етмәјә һазырламаг вә онлара өзләрини нәзарәт алтында сахламагларына әмр етмәк лазымдыр. Бу да исламда ән мүһүм тәрбијә методларындан бири һесаб олунур. Аллаһ-тәала Гуранда бујурур: “Хејр, инсанын өзү бәһанә ҝәтирмәсинә бахмајараг өз јахшылыг вә писликләринә даһа аҝаһдыр.” (“Гијамәт” сурәси, 15-ҹи ајә )
Имам Ҹәфәр Садиг (ә) бир кишијә бујурду: “Сән өз нәфсинин тәбиби гәрар верилмисән. Хәстәликләр дә, сағламлыг әламәтләри да сәнин үчүн бәјан олунубдур. Онун дава-дәрманы да сәнә дејилибдир. Белә исә бах ҝөр нәфсини мүалиҹә етмәк үчүн неҹә тәдбир ҝөрүрсән.” (“Кафи”, 2-ҹи ҹилд, сәһ.454)
İмам Ҹәфәр Садиг (ә) јенә бујурур: “Һәр кәс өз нәфсинә өјүд-нәсиһәт етмәсә башгаларынын өјүд-нәсиһәтинин онун үчүн һеч бир фајдасы олмајаҹагдыр.” (“Биһарул-әнвар”, 70-ҹи ҹилд, сәһ.70)
Имам Сәҹҹад (ә) бујурур: “Еј Адәм өвлады! Сән өз нәфсинин өјүд-нәсиһәт верәни олдуғун мүддәтдә доғру јолдасан.” (“Биһарул-әнвар”, 70-ҹи ҹилд, сәһ.64)
Əмирәл-мөминин Әлијјибни Әбиталиб (ә) бујурур: “Инсанларын ән аҹизи о кәсдир ки, өз нәфсини ислаһ етмәкдән аҹиз олсун.” (“Ғурәрул-һикәм”, 1-ҹи ҹилд, сәһ.196)
О Һәзрәт (ә) јенә бујурур: “Јахшы олар ки, инсан нәфсинин һакимијјәтини өз өһдәсинә алсын, һәмишә гәлбинин нәзарәтчиси вә дилинин мүһафизәчиси олсун.” (“Ғурәрул-һикәм”, 2-ҹи ҹилд, сәһ.862)
İслам нәзәринҹә ислаһат ишләрини инсан вүҹудунун дахилиндән башламаг, нәфсләрин өзләрини алудәликләрдән тәмизләнмәјә, сәһијјә вә психоложи ишләрә риајәт етмәјә һазырламаг вә онлара өзләрини нәзарәт алтында сахламагларына әмр етмәк лазымдыр. Бу да исламда ән мүһүм тәрбијә методларындан бири һесаб олунур. Аллаһ-тәала Гуранда бујурур: “Хејр, инсанын өзү бәһанә ҝәтирмәсинә бахмајараг өз јахшылыг вә писликләринә даһа аҝаһдыр.” (“Гијамәт” сурәси, 15-ҹи ајә )
Имам Ҹәфәр Садиг (ә) бир кишијә бујурду: “Сән өз нәфсинин тәбиби гәрар верилмисән. Хәстәликләр дә, сағламлыг әламәтләри да сәнин үчүн бәјан олунубдур. Онун дава-дәрманы да сәнә дејилибдир. Белә исә бах ҝөр нәфсини мүалиҹә етмәк үчүн неҹә тәдбир ҝөрүрсән.” (“Кафи”, 2-ҹи ҹилд, сәһ.454)
İмам Ҹәфәр Садиг (ә) јенә бујурур: “Һәр кәс өз нәфсинә өјүд-нәсиһәт етмәсә башгаларынын өјүд-нәсиһәтинин онун үчүн һеч бир фајдасы олмајаҹагдыр.” (“Биһарул-әнвар”, 70-ҹи ҹилд, сәһ.70)
Имам Сәҹҹад (ә) бујурур: “Еј Адәм өвлады! Сән өз нәфсинин өјүд-нәсиһәт верәни олдуғун мүддәтдә доғру јолдасан.” (“Биһарул-әнвар”, 70-ҹи ҹилд, сәһ.64)
Əмирәл-мөминин Әлијјибни Әбиталиб (ә) бујурур: “Инсанларын ән аҹизи о кәсдир ки, өз нәфсини ислаһ етмәкдән аҹиз олсун.” (“Ғурәрул-һикәм”, 1-ҹи ҹилд, сәһ.196)
О Һәзрәт (ә) јенә бујурур: “Јахшы олар ки, инсан нәфсинин һакимијјәтини өз өһдәсинә алсын, һәмишә гәлбинин нәзарәтчиси вә дилинин мүһафизәчиси олсун.” (“Ғурәрул-һикәм”, 2-ҹи ҹилд, сәһ.862)