Шрифт өлчүсү:

27 Сентјабр 2014

Инсан сағламлыг дуруму, малијјә вәзијјәтинин мүнасиб олмасына бахмајараг раһатлыг, асајиш һисс етмәк үчүн ҝүҹлү гәлбә малик олмалыдыр. Ислам гәлб арамлығына чатмаг үчүн гыса бир дүстур верир: Аллаһ зикри илә гәлбләринизи мөһкәмләндирин.
Тәбии ки, бу мәгсәдә чатмаг истәјән инсан үчүн суаллар гаршыја чыхыр. Һансы јолларла, неҹә гәлби ҝүҹләндирмәк олар? Гәлб арамлығы инсанын иткисидир. Инсан әксәр фәалијјәтләриндә өзү дә билмәдән гәлб арамлығы үчүн чалышыр. Инсаны ниҝаранчылыглардан, тәшвишләрдән, һәјәҹанлардан гуртара биләҹәк јеҝанә дүзҝүн аддым Аллаһ зикридир. Бәндәнин бүтүн еһтијаҹларыны арадан галдырмаға гадир олан меһрибан Аллаһа сығынмагла инсан һәјәҹанлардан хилас олур. Аллаһ зикри мәгамына чатмыш фәрдин гәлбини һеч бир һадисә силкәләјә билмир.
Инсан Аллаһ зикринин зәрурәтини о заман дәрк едир ки, Аллаһын ҝүҹ вә гүдрәтинә инансын. Әҝәр Аллаһын пејғәмбәрләрә вердији вәди неҹә јеринә јетирдијини нәзәрдән кечирсәк, шаһид оларыг ки, јеҝанә етибарлы сығынаҹаг Аллаһын гүдрәтидир. Инсан өз јанында гүдрәтли варлыг ҝөрәндә вә бу варлыг она дост оланда бүтүн һәјәҹанлар тәбии шәкилдә узаглашыр. Демәк, инсан инанмалыдыр ки, ән әлчатмаз нөгтәдә, ән ағыр вәзијјәтә дүшдүјү заман Аллаһ ону хилас едә биләр. Белә бир инам јохса Аллаһ зикри дә заһиридир вә инсан гәлбинә тәсир етмир.
İслам дининдә гәлб арамлығына бөјүк диггәт јетирилиб. Динимиз гәлб арамлығына чатмаг үчүн бүтүн мүмкүн јоллары нәзәрдән кечирир. Иран чапы олан Гуран енсиклопедијасында бу барәдә хүласә мәлумат верилир.
Һәр бир мүсәлман үчүн Гурани-кәрим дүнја вә ахирәт китабыдыр. Рәд сурәсинин 27, 28-ҹи ајәләриндә охујуруг: “Кафир оланлар: “Мәҝәр Рәббиндән она бир мөҹүзә ендирилмәли дејилдими?” – дејирләр. (Ја Рәсулум!) Де: “Аллаһ истәдијини (һагг јолдан) сапдырыр. Төвбә едән (Аллаһын итаәтинә гајыдан) шәхси исә Өз һидајәтинә (Өзүнүн доғру јолу олан ислам дининә) говушдурур; О кәсләр ки, Аллаһа иман ҝәтирмиш вә гәлбләри Аллаһы зикр етмәклә арам тапмышдыр. Билин ки, гәлбләр (мөминләрин үрәкләри) јалныз Аллаһы зикр етмәклә арам тапар!”
Ајәләрдә нәзәрдә тутулан арамлыг адәтән халгы нараһат едән мадди амилләрлә әлагәли арамлыгдыр. Амма етигадлы инсанлары мәсулијјәтләри дә ниҝаран едир. Бу ниҝаранчылыг инсана көмәк едир ки, Аллаһ вә ҹәмијјәт гаршысында вәзифәләрини јеринә јетирсин. Бу ниҝаранчылыг һәјәҹандан чох тәгваја, илаһи хофа аид едилә биләр. Аллаһ зикри дедикдә тәкҹә Аллаһын адыны дилә ҝәтирмәк нәзәрдә тутулмур. Ајәдә нәзәрдә тутулан инсанын бүтүн вүҹуду илә өзүнү Аллаһын әзәмәти гаршысында ҝөрмәсидир. Әҝәр инсан бүтүн ҝөрдүкләринин саһиби олараг Аллаһы таныса гәм-гүссәдән гуртулар. Аллаһын өвлијаларыны дүнја вә ахирәтдә горхудан, гәмләндирән бир шеј олмаз. Бүтүн немәтләр Аллаһдандыр. Чәтинликләр исә Аллаһ тәрәфиндән ҝөндәрилмир. Аллаһ өз лүтфүнү дајандырдыгда јараныр. Аллаһ тәрәфиндән шәр назил олмур. Шәри јарадан инсан өзүдүр вә горху да шәрдән јараныр. Аллаһ горхусу јеҝанә горхудур ки, инсаны тәрбијә едир, ону камилләшдирир. Һәтта Аллаһ горхусу инсана башга ҝүҹләр гаршысында ҹәсарәт верир. Аллаһдан горхан инсан башга ҝүҹдән горхмур.
Инсан Аллаһы јада саланда илк нөвбәдә ҝүнаһларыны хатырлајыр вә тәәссүф едир. Аллаһы јада салмағын, Аллаһ зикринин икинҹи тәсири јараныш мәгсәдинә диггәтдир. Инсанын јаранышында Аллаһ зикри бир мәгсәд олараг нәзәрдә тутулур. Зикрә мәшғул инсан мәгсәдә чатмыш кимидир вә һәјәҹанлардан узагдыр. Әнфал сурәсинин 2-ҹи ајәсиндә охујуруг: “Мөминләр јалныз о кәсләрдир ки, Аллаһ ады чәкиләндә (Онун һејбәт вә әзәмәтиндән) үрәкләри горхудан титрәјәр, Аллаһын ајәләри охундуғу заман һәмин ајәләр онларын иманларыны даһа да артырар, онлар анҹаг өз Рәббинә тәвәккүл едәр.” Ајәләрдән чыхарылан үмуми нәтиҹә будур ки, инсан Аллаһын һәдсиз немәтләрини јада саланда арамлыг тапыр, ејни заманда илаһи ҹәзалары дүшүнәрәк горхур. Аллаһын вәдләри гәтидир. Гәлб арамлығы үчүн Аллаһ вәдләринин дүзҝүнлүјүндән тәсирли дәрман јохдур. Гејд етдик ки, фајдалы олан Аллаһ хофудур. Бу хоф мәсулијјәтләрин дәркиндән, бәзән дә Аллаһын әзәмәти гаршысында кичикликдән јараныр. Аллаһ вәд едир ки, Онун достлары үчүн горху јохдур, онлар гәмләнмәзләр.
Гәлб арамлығына дини тәлимләрдә о гәдәр әһәмијјәт верилиб ки, бу мәгсәдә чатмаг үчүн бүтүн мүмкүн јоллар ачыгланыб. “Вәлијј” сөзүнүн ҹәм формасы олан “өвлија” сөзү ики шеј арасында васитәнин олмамасы вә даими јахынлыг мәнасыны билдирир. Беләҹә бир шеј башга бир шејә јахын олдугда (мәкан, заман, мәгам бахымындан) она вәлијј дејилир. Демәк, Аллаһ өвлијалары о шәхсләрдир ки, онларла Аллаһ арасында фасилә, узаглыг јохдур. Онлар Аллаһа о гәдәр јахындырлар ки, зәррәҹә шүбһә гәлбләринә јол тапмыр. Ајдын олур ки, нә үчүн Аллаһ өвлијалары Аллаһдан башгасындан горхмајыб, дүнја ишләри онлары гәмләндирмәјиб. Өвлијаларын дүнја һәјатына һеч бир бағлылыглары олмајыб. Башгалары кечмиш вә ҝәләҹәклә бағлы нараһат олса да, өвлијалар арам олуб. Гәм вә горху дүнјапәрәстликдән ҝәлән һиссләрдир. Инсан Аллаһа јахынлашанда һисс едир ки, гәм-гүссәси азалыр, горху-һәјәҹанлары арадан галхыр. Әҝәр һәр шејин саһиби Аллаһса вә Аллаһ гүдрәт саһибидирсә инсан нә үчүн горхмалыдыр?! Аллаһ өвлијаларыны горхудан вә һәјәҹанландыран јалныз Аллаһ разылығындан мәһрумлуг һисс ола биләр.

Нур-аз