24 Ијун 2018
Иранда едам ҹәзасы вә Мирзә Ҹәлилин мүсәлман халгымызы тәһгир етмәси
Ҹамаатын ағзы торба дејил ки, тикәсән, бир даһа даныша билмәсин
Бизим халг арасында чох әла бир дејим вар. Дејәрләр ки, инсанларын ағзы торба дејил ки, тикәсән. Һәрә бир сөз данышыр, неҹә дејәрләр бурунларынын ҝирмәдији јерә башларыны јахшыҹа сохмаға чалышарлар.
Мараглы бир һадисәни нәлг едим, ондан сонра кечәк мәтләбә. Демәли, Һәким Лоғман бир ҝүн оғлуна дејир ки, сән ҹамаатын нә дедијинә фикир вермә. Чалыш Аллаһын нә дедијинә фикир верәсән. Оғлу бу мәсәләни анламадыгда она дејир ки, улағы ҝөтүр чыхаг чөлә. Нә исә, үчү дә дүзәлир јола, јолда бир дәстә адам онлары ҝөрүб истеһза илә дејир ки, еһ бунлара бахын, нә ата, нә дә оғул улаға минмәјиб. Даһа сонра ата оғлуна дејир ки, оғул мин улаға. Јенә бир гәдәр ҝетдикдән сонра гаршыда ҝөрүнән бир дәстә адам истеһза илә дејир ки, ҝөр нә фәрсиз оғулдур, өзү улаға миниб, атасы исә пијадә ҝедир. Ата оғлуну улагдан ендириб өзү минир. Бир гәдәр ҝетдикдән сонра бир дәстә адам бунлары ҝөрүб дејир ки, ҝөр неҹә даш үрәкли атадыр, өзү улаг белиндә ҝедир, ушаг јазыг ләһләјә-ләһләјә пијадә ҝедир. Даһа сонра ата ушағы да миндирир улаға. Јенә бир дәстә адам онлара истеһза илә дејир ки, ҝөр бунларда үрәк вармы? Икиси дә миниб улағын белинә, јазыг улағын бели гырылыр. Бәли, Һәким Лоғман һәр бир варианты сынајыр, амма һәр дәфә бир мыз гојан тапылыр. Ҹамаат чоху елә бу ҹүрдүр. Биринин ағзыны јумурсан о бири башлајыр донгулданмаға.
Демәли, метрода мәшһур олан шортикли гызын сөһбәтиндән сонра хәбәр јајылды ки, сән демә бир нәфәр азјашлы бир гызын намусуна тәҹавүз едиб. Аллаһ бүтүн ирз, намус дүшмәнләрини мәһв еләсин. Даһа сонра експерт рәји илә иҹтимаијјәти таныш еләдиләр, нәтиҹә бу олду ки, белә бир һадисә әслиндә баш вермәјиб вә гыз елә гыздыр, јәни бакирәдир. Тәки јајылан бүтүн шајәләрин ахыры бу ҹүр јалан олсун. Һәр һалда сајтлар белә јазды.
Бу јердә Ҹәлил Мәммәдгулузадәнин “Молла Нәсрәддин” журналынын 1907-ҹи илин ијул ајынын 8-дә (25-ҹи сајында) чыхан мәгаләсиндән бир парча јадыма дүшдү. Мирзә Ҹәлил јазыр:
“Мурдар вә кафир урусларын ичиндә бир белә гајда вар: һәр кәс бир балаҹа гыза вә јаинки јекә гыза зор еләсә, һаман адамы тутуб ҝөндәрирләр он ики ил Сибирдә каторга чәкир. Амма биз пакизә мүсәлманларын да ичиндә белә гајда вар: бир киши балаҹа гыза зор еләсә, биз һаман кишини күчәдә ҝөрәндә дејирик: “Аллаһ мүбарәк еләсин.”” Бу јердә дејирләр, јаланчынын белә лап әнкә бөјүјүнә ләнәт. Амма биз Ҹәлил Мәммәдгулузадә дејилик ки, дураг кимисә тәһгир едәк. Бир дә ки, Мирзә Ҹәлил кими бир адамдан өтрү онун једди арха дөнәнини, әнкә бөјүјүнү сөјмәк дә лајигли иш дејил. Ким бөјүјүнү сөјдүрүрсә дә биз сәбримизи басар вә дөзәрик. Бир дә ки, сән Мирзә Ҹәлил, өзүн бу ҹүр ола биләрәсн, амма ҹүмлә мүсәлманын адындан белә данышма. Биз мүсәлман халгыг, гејрәтимиз, намусумуз да әлһәмду лиллаһ ки, јеринәдир. Етираф етмәлијик ки, Ҹәлил Мәммәдгулузадә бу сөзләрлә мүсәлманлары вә халгымызы тәһгир етмишдир. Чүнки ән азындан бизим халгымыз мүсәлмандыр.
İнди ҝәләк мәсәләнин тәбрик демәк һиссәсинә. Инсафән, бу сөзләри охујан һәр бир мүсәлман охуҹумузун үрәјиндән гыз ушағыны зорлајан бир инсаны дидмәк кечир јохса “Аллаһ мүбарәк еләсин” демәк? Бу нә тәһгирдир Мирзә! Өзүнү јығышдыр бир аз.
Әввәлдә јаздығмыз кимидир. Ҹамаатын ағзы торба дејил ки, тикәсән, бир даһа даныша билмәсин. Бу мәгаләнин јазылмасындан 111 ил кечиб. Ҝәлиб 21-ҹи әсрдә Иран торпагларында едам ҹәзасы илә растлашмышыг. Иранда едам олунан инсанлардан бири дә намус дүшмәнләридир. Ҹәлил Мәммәдгулузадәнин бир әср бундан габаг тәһгир етдији мүсәлманларын нәвә-нәтиҹәси бу ҝүн Иранда зор тәдбиг едән инсанлары едам едир. Инди онлардан сорушсаныз, дејәҹәкләр ки, биз Ислами ҹумһуријјәтик. Бизим ганунларымыз Ислам ганунларыдыр. Ислам да мүсәлманларын дини дејилми? Демәли, нәинки Ҹәлил Мәммәдгулузадәнин дөврүндә, һәтта ондан әсрләр әввәл дә Исламын ганунлары бу ҹүр олуб – тәҹавүзкар бу ҹүр ҹәзаландырылырмыш. Һәлә нәинки зорламаг, һәтта өз хошларыјла зина етсәләр белә онлар ҹәзасы вардыр. Инди Ҹәлил Мәммәдгулузадәнин етдији тәһгир дејил бәс нәдир? Ҝөрүнүр ја о тамамилә Ислам ҹамиәсиндән гафил олуб, ја да билә-билә дуруб Ислам вә мүсәлманлары тәһгир етмәјә чалышыб. Һалбуки мүсәлман ҹәмијјәтләри шәхсән индики Азәрбајҹана нисбәтдә о вахтлар даһа чох мүсәлман вә Ислама риајәт едән инсанлар олублар. Һәә, ишин ән пис тәрәфи дә һәмин “торба” сөзүдүр. Һәмин Мәммәдгулузадәнин тәрәфдарлары дуруб бу ҝүн Ираны инсанлара зүлм етмәкдә иттиһам едирләр. Нә вар ки, бир дылғыр дуруб ҹамаатын баласыны зорлајыб вә ону едам едирләр. Бир һај-шивән галхыр, ики ҝөз истәјир тамаша еләсин. Едам ҹәзасына јох һа, буну 21-ҹи әсрин стандартларына зидд һесаб едәнләрә. Нә едәсән? Һеч нә етмәјәндә дә бәјәнмирләр, едам едәндә дә мыз гојурлар.
Бу јердә Ҹәлил Мәммәдгулузадәнин “Молла Нәсрәддин” журналынын 1907-ҹи илин ијул ајынын 8-дә (25-ҹи сајында) чыхан мәгаләсиндән бир парча јадыма дүшдү. Мирзә Ҹәлил јазыр:
“Мурдар вә кафир урусларын ичиндә бир белә гајда вар: һәр кәс бир балаҹа гыза вә јаинки јекә гыза зор еләсә, һаман адамы тутуб ҝөндәрирләр он ики ил Сибирдә каторга чәкир. Амма биз пакизә мүсәлманларын да ичиндә белә гајда вар: бир киши балаҹа гыза зор еләсә, биз һаман кишини күчәдә ҝөрәндә дејирик: “Аллаһ мүбарәк еләсин.”” Бу јердә дејирләр, јаланчынын белә лап әнкә бөјүјүнә ләнәт. Амма биз Ҹәлил Мәммәдгулузадә дејилик ки, дураг кимисә тәһгир едәк. Бир дә ки, Мирзә Ҹәлил кими бир адамдан өтрү онун једди арха дөнәнини, әнкә бөјүјүнү сөјмәк дә лајигли иш дејил. Ким бөјүјүнү сөјдүрүрсә дә биз сәбримизи басар вә дөзәрик. Бир дә ки, сән Мирзә Ҹәлил, өзүн бу ҹүр ола биләрәсн, амма ҹүмлә мүсәлманын адындан белә данышма. Биз мүсәлман халгыг, гејрәтимиз, намусумуз да әлһәмду лиллаһ ки, јеринәдир. Етираф етмәлијик ки, Ҹәлил Мәммәдгулузадә бу сөзләрлә мүсәлманлары вә халгымызы тәһгир етмишдир. Чүнки ән азындан бизим халгымыз мүсәлмандыр.
İнди ҝәләк мәсәләнин тәбрик демәк һиссәсинә. Инсафән, бу сөзләри охујан һәр бир мүсәлман охуҹумузун үрәјиндән гыз ушағыны зорлајан бир инсаны дидмәк кечир јохса “Аллаһ мүбарәк еләсин” демәк? Бу нә тәһгирдир Мирзә! Өзүнү јығышдыр бир аз.
Әввәлдә јаздығмыз кимидир. Ҹамаатын ағзы торба дејил ки, тикәсән, бир даһа даныша билмәсин. Бу мәгаләнин јазылмасындан 111 ил кечиб. Ҝәлиб 21-ҹи әсрдә Иран торпагларында едам ҹәзасы илә растлашмышыг. Иранда едам олунан инсанлардан бири дә намус дүшмәнләридир. Ҹәлил Мәммәдгулузадәнин бир әср бундан габаг тәһгир етдији мүсәлманларын нәвә-нәтиҹәси бу ҝүн Иранда зор тәдбиг едән инсанлары едам едир. Инди онлардан сорушсаныз, дејәҹәкләр ки, биз Ислами ҹумһуријјәтик. Бизим ганунларымыз Ислам ганунларыдыр. Ислам да мүсәлманларын дини дејилми? Демәли, нәинки Ҹәлил Мәммәдгулузадәнин дөврүндә, һәтта ондан әсрләр әввәл дә Исламын ганунлары бу ҹүр олуб – тәҹавүзкар бу ҹүр ҹәзаландырылырмыш. Һәлә нәинки зорламаг, һәтта өз хошларыјла зина етсәләр белә онлар ҹәзасы вардыр. Инди Ҹәлил Мәммәдгулузадәнин етдији тәһгир дејил бәс нәдир? Ҝөрүнүр ја о тамамилә Ислам ҹамиәсиндән гафил олуб, ја да билә-билә дуруб Ислам вә мүсәлманлары тәһгир етмәјә чалышыб. Һалбуки мүсәлман ҹәмијјәтләри шәхсән индики Азәрбајҹана нисбәтдә о вахтлар даһа чох мүсәлман вә Ислама риајәт едән инсанлар олублар. Һәә, ишин ән пис тәрәфи дә һәмин “торба” сөзүдүр. Һәмин Мәммәдгулузадәнин тәрәфдарлары дуруб бу ҝүн Ираны инсанлара зүлм етмәкдә иттиһам едирләр. Нә вар ки, бир дылғыр дуруб ҹамаатын баласыны зорлајыб вә ону едам едирләр. Бир һај-шивән галхыр, ики ҝөз истәјир тамаша еләсин. Едам ҹәзасына јох һа, буну 21-ҹи әсрин стандартларына зидд һесаб едәнләрә. Нә едәсән? Һеч нә етмәјәндә дә бәјәнмирләр, едам едәндә дә мыз гојурлар.
