Шрифт өлчүсү:

09 Март 2017

Гуран нә гәдәр бөјүкдүр! О, доғрудан да елмләрин габагҹылы вә пәрһизкарларын достудур!

Фәлсәфәдә, «дүнјанын гурулушу» вә «сәбәбләр гануну» адландырылан шеј, дини терминалоҝијада «илаһи сүннә» адландырылыр. Гурани-кәрим бир нечә јердә белә бујуруб:
«...Сән Аллаһын гојдуғу гајда-ганунда әсла дәјишиклик ҝөрмәзсән.» (Әһзаб-62.)
Мәгсәд будур ки, Аллаһын ишләри хүсуси үслуба, сабит вә дәјишмәз формула маликдир. Бу мәна Фатир сурәсиндә бир нечә дәфә тәкидлә тәкрарланыб.
«...Сән Аллаһын гојдуғу гајда-ганунда һеч бир дәјишиклик тапмазсан.» (Фатир-43.)
Аллаһын сүннәсиндә һеч вахт дәјишиклик олдуғуну ҝөрмәзсән. Јәни илаһи сүннә, ләғв едиләрәк башга бириси илә әвәз олунан ганун кими дејилдир вә сән һеч вахт Аллаһын сүннәсиндә дәјишиклик тапмазсан. Белә ки, Аллаһын сүннәси бәзи маддәләр артырылараг, бир һиссәси ләғв едилән вә ја әсли ләғв едилмәдән дәјишдирилән шәрти ганунлар кими дејил.
Бу, илаһи китабын чох мараглы вә һејрәтләндириҹи ҹүмләләриндәндир. Гуран нә гәдәр бөјүкдүр! О, доғрудан да елмләрин габагҹылы вә пәрһизкарларын достудур! Философлар дәрин елми ахтарышларда илләрлә чалышараг сәбәб-нәтиҹә вә јарадылыш ганунуну әлдә етдикдән сонра, бөјүк бир ганун вә сирр кәшф етдикләри үчүн өјүнмәк истәјәндә, бу сирри јетәрли ифадә вә ејни һалда садә диллә бәјан етмиш Гураны өз гаршыларында ҝөрүрләр: «Сән Аллаһын гојдуғу гајда-ганунда һеч бир дәјишиклик тапмазсан».
Ким бундан ајдын бир шеј дејә биләр? Һансы ҹүмлә бундан јетәрли вә мөһкәм мәналы ола биләр? Аллаһын сүннәси һеч вахт дәјишмир.»
Гурани-кәрим тәкҹә јарадылышын ганун вә сүннәјә әсасланмасыны хатырлатмыр, һәтта бәзи хүсуси сүннәләрин адларыны да чәкир.
О, ҹәмијјәтләрин хошбәхтлик вә бәдбәхтликләри барәсиндә белә бујурур: «...Һәр һансы бир тајфа өз төврүнү дәјишмәдикҹә (позмадыгҹа), Аллаһ да онун төврүнү дәјишмәз...» (Рәд-11.)
Бу ајә, халгларын тәрәгги вә тәнәззүлләринин сирләрини бәјан едир.
Һеч бир халг, бәдбәхтлик амилләрини өзүндән узаглашдырмајынҹа, бәдбәхтликдән хошбәхтлијә чата билмәз. Һәмчинин Аллаһ, һеч бир хошбәхт халгы онлар өзләри өз бәдбәхтликләринә шәраит јаратмајынҹа бәдбәхт етмир.
Биз налә едирик ки, Аллаһ нә үчүн Америкаја дарғалыг едән бир овуҹ јәһудини једди јүз милјон мүсәлмана һәрби, сијаси, әгли вә игтисади ҹәһәтләрдән һаким едиб? Нә үчүн јүз милјон әрәб, беш ијун мүһарибәсиндә мәғлуб олду? Аллаһ нә үчүн мүсәлманлара иззәт вермир? Нә үчүн тәбиәтин ганунларыны мүсәлманларын хејирләри истигамәтиндә дәјишмир? Әсәбләшир, ҝеҹәләр јухусуз галыр, әзијјәт чәкир, налә едир, дуа вә рази-нијаз едәрәк көмәк диләјирик, амма һеч бири мүстәҹаб олмур. Гуранын бизә вердији ҹаваб бу ҹүмләдир:
«Һәр һансы бир тајфа өз төврүнү дәјишмәдикҹә, Аллаһ да онун төврүнү дәјишмәз.»
Аллаһ өз ганунуну дәјишдирмир. Биз өзүмүзү дәјишдирмәлијик. Биз ҹәһаләтдә гәрг олмушуг, әхлаг позғунлугларында чабалајырыг, һеч бир вәһдәт вә бирлијимиз јохдур, амма бунунла белә Аллаһын бизим јардымчы вә һамимиз олмасыны истәјирик. Биз кичик бир һадисә үчүн мин ҹүр шајиә дүзәлдирик, јаланчылыг вә әјрилији өзүмүзә пешә етмишик, бүтүн фәзиләтләрдән узаглашмышыг вә ејни һалда дүнјаја ағалыг етмәк истәјирик. Бу мүмкүн олан иш дејил!!!
Јәһуди халгына мурдарлыг вә чиркинликләринә ҝөрә бүтүн халглардан чох пејғәмбәр ҝөндәрилиб. Чүнки, онларын тәрбијәчијә даһа чох еһтијаҹлары олуб. Кечмиш сәмави китабларда онлар үчүн ики иҹтимаи дәјишиклик вә ики ингилаб прогнозу верилмишди ки, онларын һәр икиси ҝерчәкләшди. Гуран јәһуди тарихиндә, һәмин прогнозларын ҹәрәјанларыны вә онларын ҝерчәкләшмәсини нәгл едиб. Орада дејилир ки, онлар јер үзүндә ики дәфә фәсад төрәдәҹәкләр вә Аллаһ онлары мәһв едәҹәк.
Гуран, сонра үмуми бир формулу хатырладыб бујурур ки, һәр бир фәсад, мәғлубијјәт вә бәдбәхтлијин мүгәддимәси вә һәр бир өзүнәгајыдыш вә ислаһ характерли фикир исә илаһи рәһмәтин зәминәсидир. Ајәнин мәтни беләдир:
«Биз Исраил оғулларына Төвратда: «Сиз јер үзүндә (Зәкәријјаны, сонра да Јәһјаны өлдүрмәклә) ики дәфә фитнә-фәсад төрәдәҹәк вә чох дикбашлыг (јахыд зүлм) едәҹәксиниз!» - дејә билдирдик.
(Јәни истисмарчылар өз мүстәмләкәләринә етдикләри кими ҹамаата гаршы зоракылыг едәҹәк, башгаларынын һүгугларыны позаҹагсыныз.)
Онлардан (о фитнә-фәсадын) биринҹисинин (ҹәза) вахты ҝәләндә үстүнүзә чох ҝүҹлү гулларымызы (Бүхтүннәсәри, јахуд Ҹалуту ордулары илә бирликдә) ҝөндәрдик. Онлар (сизи өлдүрмәк, әсир алмаг вә гарәт етмәк үчүн) евләринизин арасында ҝәзиб долашыр, сизи тәгиб едирдиләр. Бу вәд артыг јеринә јетирилди...
(Бундан) сонра сизә онларын үзәриндә тәкрар зәфәр чалдырдыг, (јенидән) вар-дөвләт, оғул-ушаг вермәклә көмәк ҝөстәрдик вә сајҹа сизи (әввәл олдуғунуздан вә ја дүшмәнләриниздән) даһа чох етдик.
Јахшылыг да етсәниз, өзүнүзә етмиш олурсунуз, пислик дә! Икинҹи фитнә-фәсадынызын (ҹәза) вахты ҝәлдикдә үзүнүзү гара етмәк (сизи хәҹил етмәк), мәсҹидинизә биринҹи дәфә ҝирдикләри кими ҝирмәк вә әлә кечирдикләри һәр шеји мәһв етмәк үчүн үстүнүзә ҝөндәрдик...
(Төвбә едәҹәјиниз тәгдирдә), ола билсин ки, Рәббиниз сизә рәһм етсин! Әҝәр сиз (јарамаз әмәлләринизә гајытсаныз, биз дә сизә јенидән ҹәза верәрик.) (Бизим ганунунмуз будур ки, сиз јүз дәфә дә фәсад етсәниз сизи јүз дәфә әзишдирәк вә әҝәр өзүнүзү јахшы истигамәтдә дәјишдирсәниз, Биз дә сизә гаршы рәфтарымызы дәјишдирәк.) Биз Ҹәһәннәми кафирләрдән өтрү бир зиндан етдик. (Исра, 4-8.)
Бу ајәләр, әслиндә һәмин ајәнин, јәни «Һәр һансы бир тајфа өз төврүнү дәјишмәдикҹә, Аллаһ да онун төврүнү дәјишмәз» ајәсинин ҝенишләндирилмиш формасыдыр.