Шрифт өлчүсү:

22 Феврал 2014

Биринҹи хүтбә






Өзүмү вә әзизләри илаһи тәгваја дәвәт едирәм. Тәгванын дәјәр вә әһәмијјәтини ики алову сөндүрмәсиндә ҝөрмәк олар. Бирини ҹәһәннәм алову, о бири нәфс алову. Биз ики аловдан кечмәлијик. Биринҹи алов һаггында Мәрјәм сурәсинин 71-ҹи ајәсиндә бујурулур: "Сиздән елә бир кәс олмаз ки, ораја варид олмасын. Бу, Рәббинин (әзәлдән) бујурдуғу ваҹиб бир һөкмдүр. (Бүтүн инсанлар Ҹәһәннәмин мүдһиш мәнзәрәсини онун көрпүсү үстүндән кечәркән өз ҝөзләри илә ҝөрәҹәкләр. Ҹәннәтликләр ҹәһәннәм одунун ичиндән јанмадан, сағ-саламат кечәҹәк, ҹәһәннәмликләр исә ора дүшүб әбәди әзаба мәһкум олаҹаглар. Бир гисм инсан да мүәјјән мүддәт орада галыб ҝүнаһы тәмизләнәҹәк, сонра Ҹәннәтә гајыдаҹагдыр)." Дүнјада алов алан ахирәтдә дә алов ичиндәдир. Дүнјада сәдагәтлә јашајан ҹәһәннәм оду ҝөрмәз. (Елмул-јәгин). Һәзрәт бујурур ки, биз ҹәһәннәмдән сөндүјү заман өтүб кечдик. Икинҹи алов нәфс аловудур. Биз нәфс аловундан кечмәлијик. Бу чох горхулу аловдур. Чүнки ахирәт одуна бағланыб, ҹәһәннәми јарадыр. Әҝәр бу инсан һәмин ики оддан кечмәк истәсә тәгвалы олмалыдыр. Иман нуру ҹәһәннәм одуну сөндүрүр. Шаирин тәбиринҹә, оду мәһв едән мөминин нурудур.
Пејғәмбәр (с) бујурур: "Мөмин ҹәһәннәмдән кечәндә ҹәһәннәм она дејәр ки, тез кеч, нурун одуму сөндүрдү. Нәфсин горхулу, дәһшәтли оду вар. Инсан бу ода дахил олса мәһв олар. Әхлаг алимләри дејир ки, инсан нәфсиндә ону өзүнә мәшғул едән мејилләр вар. Әҝәр инсан бу мејилләрә алудә олса дајанаҹаг јохдур, даим дәринә ҝедәҹәк. Шәһвәт вә ләззәти тәрк етмәк чәтиндир. Бу мејилә ујанлар гуртула билмир. Һәзрәт бујурур ки, тамаһ шејтанын инсана ичирдији шәрабдыр. Инсан ајыланда хәбәр тутур ки, ҹәһәннәмдәдир, шејтаны јанында ҝөрүр. Шәһвәт түғјан етсә онун фәлакәти Нуһун туфанындан ағыр олур. Шаир дејир ки, руһ дәрјасындакы ҹошгун далғалар Нуһун туфанындакындан јүз гат тәһлүкәлидир.
Мөвлана дејир: "Нәфсин туфаны Нуһун туфанындан јүз гат ҝүҹлүдүр вә һәр шеји гәрг едир. Азғын нәфс истәји далғалары инсанын бүтүн шәрәф ләјагәт бағларыны гырыр. Инсанын бир башы, бир ағзы вар. Амма ҹиловуну гырмыш нәфсин башы бир дејил. Нәфсин 800 башы вар..."
Азғын нәфсин бир ағзы ачылса артыг ону бағламаг мүмкүн дејил. О инсанын бүтүн мәнәви сәрвәтини удасыдыр.
Бу дүнјада чох сәсләр вар ки, јалныз мәнәвијјат гулағы илә ешидиләр. Инсанын мадди гулағы, ағзы вә ҝөзү дүнја һәјатындан сонра тәсирсиздир. Бәзи инсанлар өлүмдән сонра кар, кор вә лалдырлар. Чүнки даим һиссә ујублар.
Нәфс түғјан гопаранда гызмыш ширә дөнүр. Ону неҹә ҹиловламаг олар?! Мөвлана дејир ки, бу шири довшанла алдатмаг олмаз. Әҝәр гаршындакы дүшмәни өлдүрмүсәнсә архајынлашма вә бил ки, өз ичиндәки дүшмән ондан тәһлүкәлидир. Мөвлана "шир овуна довшанла ҝетмәзләр", дејир.
Ҹәһәннәм Аллаһла сөһбәт едир. Аллаһ ондан дојуб-дојмадығыны сорушур. Ҹәһәннәм дојмадығыны дејир. Өз гурбанларынын давамыны истәјир. Мөвлана нәфсин ҹәһәннәмлә охшар ҹинсдән олдуғуну сөјләјир. Јәни нә нәфс дојур, нә дә ҹәһәннәм. Шаир дејир ки, ҹәһәннәм једди дәнизи ичсә белә сусузлуғу азалмаз, инсан да онун кими.
Нәфс чешидли хөрәкләр јемәклә дојмаз. Аллаһдан нида ҝәләр ки, дојдунму? Нәфс исә ҹәһәннәм кими јеминин давамыны истәр. Әҝәр дүнјаны нәфсә једирсән дојасы дејил. Чүнки онун иштаһасы һәгиги иштаһа дејил.
Ҹәһәннәмлә бағлы бу сөһбәтләр Гуранда јер алыб. Ҹәһәннәм нәрә чәкиб Аллаһдан гурбанларынын давамыны истәр. Мөвлана дејир ки, нәфсин бөјүк мүсибәти инсандан сечим габилијјәтини алмасыдыр. Нәфс түғјан гопардыгда инсан артыг јахшыны писдән сечә билмир. Докторлуг дәрәҹәси алмыш шәхс белә һаггы батилдән сечмир. Насир Хосров дејир: "40 ил јухуда олдум, сонда бир јуху илә ојандым. 40 ил мәнә јухуда дедиләр ки, нә үчүн шәраб ичирсән? Дедим һәлә ки, гәм-гүссәни арадан галдыран башга бир шеј тапылмајыб. Дедиләр ки, ағлыны әлиндән аланы һәким сајма." Мөвлана дејир ки, бизим нәфсимиз ҹәһәннәмин бир ҹүзүдүр. Ҹүздә күллүн тәләбләри вар. (күлл, јәни там). Там ҹәһәннәмдир вә бу ҹәһәннәм дојасы дејил. Нәфс бу тамын бир ҹүзүдүр. Тамын хүсусијјәти онда да вар. Јәни ҹәһәннәм дојмадығы кими нәфс дә дојмаз. Бәзиләринин һесабсыз вар-дөвләти олса да ҝөзү дојмур. Мөвлана дејир ки, чөлүмдән ајрыла билсәјдим ичимә баха биләрдим.
Şаир дејир ки, даим чөл дүшмәни илә вурушдум вә ону мәғлуб етдим. Сәддам вә АБШ-ы јада салаг. Онлар хариҹи дүшмәнләрдир. Амма дахили дүшмәнләр дә вар. Пејғәмбәр (с) савашдан гајыданда бујурур: "Кичик ҹиһадда галиб ҝәлдик, бөјүк ҹиһадда вурушмалыјыг." Сорушдулар ки, бу гәдәр ағыр саваш кичик ҹиһад олду? Һәзрәт (с) бујурур ки, бөјүк ҹиһад инсанын нәфси илә вурушур, бөјүк гәләбә нәфс үзәриндә гәләбәдир. Һафиз дејир ки, мәни дүнјадан ајыраҹаг бир аҹы шәраб сорағындајам. Мөвлана дејир ки, чөл дөјүшдән дөнүб ич дөјүшә башладым.
Пејғәмбәрин (с) ардынҹа бөјүк ҹиһада үз тутуруг. Инсан бөјүк ҹиһадда мәғлуб олса гаршыда вәзијјәти ағыр олаҹаг. Гаранлыг вадиләр онун сорағындадыр. Бу гаранлыг вадиләр нәфс зүлмәтинин дүнјадакы тәҹәссүмүдүр. Пејғәмбәр (с) бујурур ки, инсанлар јатыб, өләндә ојанаҹаг.
Бәс нәфс үзәриндә неҹә гәләбә газанмаг олар? Шаирин тәбиринҹә, инсана дәнизи јараҹаг гүввә лазымдыр. Нәфс Гаф дағы кимидир. Ону дырнагла зәррә-зәррә овмаг лазымдыр. Дәрјаны јаран гүввә нәдир? Бу гүввә тәгвадыр. Мөвлана сөзүнүн давамында дејир ки, әсл шир өзүнү мәғлуб едә билән ширдир.
Американы мәғлуб етмәк чәтин дејил. Әсл гәләбә инсанын өз нәфси үзәриндә гәләбәсидир. Сөһбәтин давамы шириндир. Мөвлана мөвзуну инҹәлијинә гәдәр ачыглајыр. Инсанын тәгванын гәдрини билмәси үчүн чох данышмаг лазым ҝәлир. Нәфс аловуну јалныз тәгва сөндүрүр. Исламын тәрбијә системи бу нөгтә үзәриндә дајаныр. Әсрин Имамы (әҹ) зүһур едәндә онун тәрбијә үсулу тәгва үзәриндә гурулаҹаг. Һәзрәтин һүнәри бу олаҹаг ки, бүтүн инсанларда тәгва һәгигәтини ҹанландыраҹаг.

Икинҹи хүтбә



Өзүмү вә әзизләри илаһи тәгваја дәвәт едирәм. Әзизләр, фүрсәтләр сүрәтлә өтүб кечир. Имканлары боша вермәјәк. Ахирәтдә әмәл намәсинә баханда ҝөрәрсән ки, ја бошдур, ја да ҝүнаһла долуб. О заман инсан әлдән бурахдығы фүрсәтләр үчүн һәсрәт чәкәр. Дүнја һәјаты сүрәтлә өтүшүр. Инсан дәјәрсиз, алчаг ишләрлә мәшғул олса пешман олар. Һәтта һалал өмүр сүрән һәмин ҝүн өзүнү зәрәрдә ҝөрәр. Белә олан һалда һарам јашајынын вәзијјәти неҹә олаҹаг?! Дүнја һәјаты Аллаһын бәшәријјәт үчүн ачдығы мәктәбдир. Биз бу мәктәбдә тәрбијә алмаг үчүн ҝәлмишик. Аллаһын бир мәгсәди вар. Дәрсимизи охумушугму, һәмин мәгсәдә чатмышыгмы? Мәбада дүнја һәјатыны илаһи мәгсәддән хәбәрсиз тәрк едәк. Һафиз дејир ки, бир ҝүн дүнја һәјаты баша чатар вә сәндән һәјатын мәгсәди сорушулар. Заманын, өмрүн гәдрини биләк. Елә јашамајаг ки, сонрадан өтән ҝүнләрин хәҹаләтини чәкәк. Аллаһ бу хәҹаләти һеч бир мүсәлмана рәва билмәсин.
Бөјүк Ислам Ингилабынын гәләбәсинин илдөнүмү илә бағлы 22 бәһмән аксијаларында иштиракына ҝөрә халга тәшәккүр едирәм. Бу илаһи немәтә ҝөрә Аллаһа шүкр едирәм. 22 бәһмән нүмајишләриндә халгын издиһамлы иштиракы бизим үчүн адиләшсә дә дүнја үчүн бөјүк һадисә олараг галыр. Бу Аллаһын бизә лүтф етдији бөјүк немәтдир. Милјонларын гатылдығы аксијалары бүтүн дүнја анбаан изләјирди. Бу издиһамлы аксијанын бөјүк месажы вар вә мән бу мөвзуда бир нечә нөгтәјә тохунмаг истәјирәм:
Бир нөгтә будур ки, бизим Ингилабын ҝүҹлү архасы вар. Ислам үсул-идарәси бөјүк бир ҝүҹә сөјкәниб. Башга өлкәләрдә ингилабын илдөнүмү ҝүнү јалныз орду парад кечирир. Дүнјада ҝөрүнмәјиб ки, ингилабын илдөнүмү ҝүнү бүтүн халг Ирандакы кими күчәләрә ахышсын. Дүнја өлкәләри өз халглардан белә бир севҝи һәсрәти илә јашајыр. Игтидар нүмајиши, милли бирлик будур. Халг бу әзәмәтлә өзүнү ҝөстәрир. Бундан ҝүҹлү силаһ нә ола биләр?! Халгымыз сүбут етди ки, ирадәләр мүһарибәсиндә һеч заман мәғлуб олмајаҹаг. Халгын иштиракынын дәјәри о заман билинәҹәк ки, бизә гаршы психоложи мүһарибәнин мигјасыны дәрк едәк. Бу мүгавимәти мәһв етмәк истәјирләр. Ингилабдан 34 ил сонра, халга ағыр тәзјигләрин ардынҹа милли бирлијин бу шәкилдә нүмајиши ән бөјүк мөҹүзәдир.
İкинҹи нөгтә будур ки, халгын бу ҝүнки ингилаби бәсирәти ингилаб заманындакы бәсирәтдән аз дејил. Халгымыз дүшмәнин һијләләриндән там хәбәрдардыр вә бу һијләләрә гаршы ваксин олунуб. Бу ҝүн бу мөвзу чох актуалдыр. Бу халг бөјүк тәзјигләр, бөјүк мәһрумијјәтләр, санксијаларла башбашадыр. Дүнјанын мәшһур арашдырма мәркәзләри бу суала ҹаваб тапа билмир ки, Иран халгы бу мигјасда тәзјигләрә неҹә таб ҝәтирир?
Үчүнҹү нөгтә будур ки, психоложи мүһарибә, санксијаларла халгы тәслим етмәјин мүмкүн олмадығы сүбута јетиб. АБШ хариҹи ишләр назиринин мүавини бу халгы ашағылајанда гәти ҹавабыны алды. Халг нүмајишә гатылмагла Обамаја ҝөстәрди ки, миз үзәриндәки сечим нәдир. Халгымыз бүтүн сечимләри онларын әлиндә алды. Пентагон рәсмиләриндән бири дејир: "Иранла мүзакирәјә ҝетмәјимизин сәбәби будур ки, Иран нәзәрдә тутдуғумуз бүтүн вариантлары әлимиздән алыб. Әҝәр мүзакирәјә ҝетмәсәјдик Русија Јахын Шәргдә өз сијасәтини јеридәҹәкди. Русијанын гаршысыны алмалыјыг. Мүзакирәләрә ҝетдик ки, Русија Иранла фәргли бахышларына бахмајараг енержи мәркәзи олан Јахын Шәргә һаким олмасын."
Диҝәр мүһүм месаж будур ки, милјардлар хәрҹәләјиб шәбәкәләр ачдылар, милли ләјагәтини гәпик-гуруша сатан муздурлары екрана чыхардылар. Бу гәдәр јалан даша дәјәндән сонра Америка һансы үмидлә данышыр?! Ағ Ев һансы үмидлә бу шәбәкәләрә нөвбәти дәфә пул хәрҹләјир. Иран халгынын аксијалардакы иштиракы хәрҹләнмиш пулларын һаваја соврулдуғуну ҝөстәрди.
Вурғулајаҹағым сон нөгтә будур ки, дини демократија ән үстүн шәкилдә сәһнәјә ҝәлди. Бу нүмајиш бөјүк референдум иди. Халг нүмајишә гатылмагла конститусијаја, Ислам үсул-идарәсинә, вилајәти-фәгиһә рәј верди. Дүнја буна гибтә едир. Һеч бир дөвләт һеч заман белә бир издиһамы өзүнә рәғбәтләндирә билмәјәҹәк. Һазырда дүнја өлкәләри леҝитимлик бөһраны кечирир. Ја үмумијјәтлә сечки јохдур, ја диктатура һакимдир, ја сечкиләр сүнидир, ја да демократија ҹиловланыб. Мараглыдыр ки, бәзи өлкәләрдә президент ҹәми ики мүддәтә сечилә биләҹәји һалда вахт баша чатанда конститусијаны дәјишир, өзләринә өмүрлүк имтијаз верирләр. Бу неҹә демократијадыр?! Халга бундан бөјүк хәјанәт нә ола биләр?! Халг үчүн тохунулмаз конститусија дәјишдирилирсә һәр шеј ајдындыр. Бәзи өлкәләринсә үмумијјәтлә конститусијасы јохдур. Бу өлкәләрдән бири Сәудијјә Әрәбистаныдыр.
Нә үчүн Әрәбистан Ирагда сабитлији позмаг үчүн бу гәдәр пул хәрҹләјир? Әрәбистан нә Ираг, нә дә Суријада демократик гурулушу гәбул етмир. Билирсинизми нијә? Чүнки нә Әрәбистан, нә дә башга Фарс көрфәзи өлкәләриндә демократија адында бир шеј вар. Онлар горхур ки, Ирагда демократик гурулуш јаранса дахили сабитликләри позулар, халглар ајаға галхыб Ирагы нүмунә ҝөстәрәр. Әрәбистана бир аилә һакимдир. Әслиндә бу нөв һакимијјәтин вахты чохдан кечиб. Дејирләр ки, хилафәт һакимијјәтини гајтармаг истәјирик. Әҝәр доғрудан да Османлы сајағы һөкумәт гурмаг истәјирсинизсә, ән азы Мәһәммәд ибн Әбдүлвәһабын јаздыгларыны охујун. Бу шәхс бүтүн Османлы хәлифәләрини кафир сајыб. Дејир ки, бу хәлифәләрин кафирлијинә шәкк едән дә кафирдир. Әрәбистан Мүсәлман Гардашларындан (Ихванул Муслимин) да горхур. Чүнки онларын әрәб өлкәләриндә нүфузу вар. Әрәбистан Мурсини алдатды. Ону Сурија илә мүбаризәдә гәһрәман кими ҝөстәрдиләр. Диҝәр тәрәфдән ону Ирана ҝөндәриб тапшырдылар ки, нә суларындан ич, нә јемәкләриндән је. Тапшырдылар ки, Иранда сәрт даныш. Бундан сонра Мурсијә архадан зәрбә вурдулар. Мүсәлман Гардашлары 85 ил сијаси фәалијјәт ҝөстәриб. Амма һакимијјәти бир ил әлдә сахлаја билмәдиләр. Әрәбистан әрәб өлкәләриндәки Ислам ингилабларыны сәләфиләрин әли илә виран гојду. Чүнки демократијадан горхурлар. Суријада да мејдана белә дахил олдулар. Амма неҹә дејәрләр сеһир сеһр едәнә гајытды, Әрәбистан террорда иттиһам едилди. Бүтүн ифратчы вәһаби груплашмалар Әрәбистана аид едилди. Әрәбистан мәҹбур олду ки, бу груплары инкар едән бәјанатлар версин. Өтән һәфтә мараглы һадисә баш верди. Вәһабиләрин Әрәбистандакы баш мүфтиси деди ки, шиәләри өлдүрмәк савабдыр. Ејни заманда вәһаби терроризминә, тәкфирчилијә, Ираг вә Суријаја дөјүшчү ҝөндәрән мүфтиләрә гаршы данышды. Сорушан лазымдыр ки, сәнин фитванла он ики мин нәфәр Сәудијјә вәтәндашы Ираг вә Суријада вурушур, нә үчүн мөвгејини дәјишдин?!
Суријаја ҝедиб даим "сиздән көмәк истәјәнә көмәк един" (бах: Әнфал, 72) ајәсини охујан Әрәбистан мүфтиләри вар. Пејғәмбәр (с) Уһуд савашында мүһасирәјә дүшәндә маһир охатан олан Тәлһәни һәвәсләндирирди. Бу ҝүн мүфтиләр телешәбәкәләрдән бу һадисәни јада салыб террорчулара "Пејғәмбәр башынызын үзәриндә дајаныб" дејирләр. Бу ҝүн Әрәбистана дашынан ҹәсәдләр өлкә башчыларыны нараһат едир. Ҹәназә саһибләри бу мәнасыз савашын сәбәбини сорушур. Әрәбистанда иткин дүшәнләрин сајы чохдур. Ата-аналар өвладларындан хәбәрсиздир вә бу ишдә тәгсиркар мүфтиләрдир.
Бундан да тәәҹҹүблүсү одур ки, Азәрбајҹан Республикасында вәһаби башчыларындан бири өтән һәфтә Әрәбистан баш мүфтиси илә ејни мөвге тутараг, тәкфирчи террорчулара вә вәһаби мүфтиләрә гаршы чыхыб. Дејиб ки, биз тәкфирчи јох сәләфијик. Бу шәхс Мәһәммәд ибн Әбдүлвәһаба табедир ја јох?! Әҝәр табе дејилсә вәһаби дејил. Әҝәр табедирсә там мејарлы тәкфирчи вәһабидир.
Мәһәммәд ибн Әбдүлвәһабын ики мәшһур китабына («کشف الشبهات »;« الدرر السنیه») мүраҹиәт едәндә ајдын олур ки, о тәкфирчилији гәбул едиб. Елә бир тәкфир ки, һәтта ибн Тејмијјә, шаҝирди ибн Гәјјим буна гаршы чыхыб.
Мәһәммәд ибн Әбдүлвәһаб дејир: "Әсримиздә ширк бүтүн дүнјаны бүрүјүб." Бу шәхс дөрд мәзһәбин китабыны ширк китабы адландырыр. Онун нәзәринҹә, илкин Ислам дөврүндәки мүшрикләр индики мүсәлманлардан үстүн олуб. Дејир ки, мәним сөзүмү анласан, халгын вәзијјәтини ҝөрсән бу ҝүнки мүсәлманларын бир заман Пејғәмбәрин вурушдуғу мүшрикләрдән даһа чох ширкә батдығына әмин оларсан.
Бу шәхс јеҝанә шәхсдир ки, төвһид етирафыны ҹан вә малын һифзи үчүн кафи сајмыр. Дејир ки, Мәккә вә Мәдинә күфр дијарыдыр, бу ики шәһәрин әһалиси Исламдан чыханлардыр.
Онун ән ағрылы сөзләриндә бири будур ки, инкар етдији шәхсләр һәбс олунмалыдыр вә төвбә етмәлидир. Әҝәр төвбә етмәсә бојну вурулмалы, мал-мүлкү мүсәлманлар арасында бөлүнмәлидир."
Бу шәхсин ән бөјүк дүшмәнчилији Ислам алимләри иләдир. Аз алим онун күфр иттиһамындан кәнарда галыб. Бу шәхс ибн Әрәби кими алими инкар едир. Һәтта онун күфр иттиһамыны гәбул етмәјәнләри кафир сајыр. Һансы алимин сәһвә јол вердијини дүшүнүрсә ону да рәдд едир. Фәхр Рази белә алимләрдәндир.
Беләҹә тәәҹҹүбә јер галмыр ки, онун ардыҹыллары дөрд мәзһәб рәһбәриндән бири олан Имам Әбу Һәнифәни диндән кәнар саныр. Әҝәр мүсәлманлар бу бахышла рәдд едилсә Исламда ким галар?!
Вәһабиләр тәкфир мөвзусунда о гәдәр ифрата варыблар ки, вәһабилији бир сөзлә ифадә етмәк истәсәк тәкфир сөзү бәс едәр.
Бөјүк сүннә әһли алимләриндән олан Зәһаби дејир ки, һәгиги вәһабилијин нә олдуғуну сорушана ҹаваб будур: Вәһабилик бүтүн мүсәлманларын тәкфиридир.
Беләҹә Әрәбистан мүфтиси вә Азәрбајҹанын вәһаби ахунду етигады әсасында данышмыр. Онлар бу сөздән өнҹә Мәһәммәд ибн Әбдүлвәһабы инкар етмәли идиләр. Һансы ки һеч вахт бу иши ҝөрмәзләр.
Вәһабиләр шиәликдә тәгијјәјә ҝөрә онлары кафир сајырлар. Һансы ки тәкфирчилији гызышдырыб кәнарда дајанырлар.
Биз өзүнү тәкфирчиликдән узаг ҝөстәрмәк истәјән Әрәбистан мүфтиси вә Азәрбајҹанын вәһаби ахундуна Сәдинин бир шеирини хатырладырыг: Гарғаны шаһин адландыранлар ешитмәјибми ки, ҝөзләр ачыгдыр?!
Гејд етмәлијик ки, вәһаби башчылары бу ҝүнләрдә ики сәбәбдән тәкфирчилијә зидд сөзләр данышыб. Биринҹи сәбәб дүнјада тәкфирчилијә јөнәлмиш нифрәтдир. Икинҹи сәбәб Сурија вә Ирагдан ҝәлән сајсыз ҹәназәләрдир. Инсанлар вәһаби мүфтиләринә нифрәт едир, онларын ҝәнҹләрини мүсәлманларла саваша ҝөндәрән шәхсләри ләнәтләјир. Әксәр валидејнләр өз өвладларына бу саваша гатылмаг иҹазәси вермәјиб. Артыг вәһабиләрин өз мөвгејини дәјишмәкдән башга јолу галмајыб. Бу исә вәһабилијин сүтунларыны учурур. Неҹә дејәрләр, гәбристанлыға апарылан өлү ҝери гајытмајаҹаг. Бир чобан дәрзилијә башлады. Она либас тикмәк үчүн парча вердиләр. Парчаны о гәдәр о јана, бу јана чевирди ки, баханлар тәәҹҹүблә сәбәбини сорушдулар. Деди нә гәдәр бахырамса, ҝөрдүјүм будур ки, бу парчадан чобан либасындан башга бир либас чыхмаз. Бу мисал вәһабиләрин һалына ујғун ҝәлир.
Бир даһа 22 бәһмән нүмајишләриндә иштирака ҝөрә халга тәшәккүр едирәм. Дүнјаны халгын ирадәсинә һөрмәтә чағырырам. Дүшмәнләрә сөзүм будур ки, бу халгын ирадәсинә еһтирамдан башга јоллары јохдур. Мәсуллара дејәҹәјим будур ки, халгын нүмајишләрдә иштиракы сизә дәлил олду. Сиз сөз јох, әмәлдә халга тәшәккүр един, игтисади проблемләри арадан галдырын, ајры-сечкилијә јол вермәјин. Тәшәккүр будур ки, бу халгла онун шәниндә рәфтар едилсин. Немәтләрин саһиби бу халгдыр. Инсан һеч вахт немәт саһибинә "ҝет, сабаһ ҝәләрсән" демәз. Халга бөјүк һөрмәт бу оларды ки, ләјагәтли инсанлар иш башына ҝәтирилсин. Бу ҝүнләр ләјагәтлиләрин ишә тәјинат ҝүнүдүр. Мән устан мәсулларындан, нүмајәндәләрдән истәјирәм ки, Гуран ајәсинә (бах: Ниса, 58) әмәл етсинләр, тәјинатда өлчү ҝөзләсинләр. Вәзифә бөјүк бир әманәтдир. Вәзифәдә шәхси мәнафеләрә јер верилсә Аллаһа, Пејғәмбәрә, Имамлара, немәт саһибләринә, шәһидләрин ганына хәјанәт едилиб.